ျမန္မာအမည္ – ဆင္တံုးမႏြယ္
အဂၤလိပ္အမည္ – HEART LEAVED MOON SEED
ရုကၡေဗဒ အမည္ – MIERS
မ်ိဳးရင္း – MENISPERMACEAE
ပံုသ႑ာန္။ ။ ႏြယ္ပင္မ်ိဳးျဖစ္၍ အျခားသစ္ပင္ႀကီးမ်ားကို အမွီျပဳ၍ အေလ့က် ေပါက္ေရာက္ၾကသည္။ ပင္စည္ အရည္ရႊမ္းသည္။ ေဖာ့သားကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္။ အကိုင္းအခက္မ်ား ေလးေထာင့္ပံုသ႑ာန္ရွိ၍ ေျမာင္းပါသည္။ အရြက္မ်ား ပင္စည္မွ တရြက္ျခင္း ခပ္က်ဲက်ဲ ရြက္လႊဲထြက္၏။ ႏွလံုးပံု ရြက္ျဖစ္ၿပီး ရြက္ညွာရွည္သည္။ ထိပ္ခၽြန္၊ သို႔မဟုတ္ ထိပ္ခၽြန္သြယ္သည္။ ရြက္ေၾကာမ်ား ရြက္ညွာထိပ္မွ ျဖာ၍ထြက္သည္။ အရြက္ႏုစဥ္တြင္ စိမ္း၀ါေရာင္ရွိ၍ ရင့္ေသာအခါ အစိမ္းရင့္ေရာင္ေပၚတြင္ အ၀ါေျပာက္မ်ားျဖစ္ေပၚေနသည္။ ရြက္ျပား ထူသည္။ အေပၚမ်က္ႏွာျပင္ ေခ်ာ၍ အေဖာင္းအၾကြကေလး မ်ားရွိသည္။ ေအာက္မ်က္ႏွာျပင္ၾကမ္း၏။ ႏွစ္ပင္ေပါင္းလိင္စံုျဖစ္ၿပီး အပြင့္မွာ အ၀ါေရာင္ရွိ၍ အလြန္ေသးငယ္သည္။ အဆစ္မ်ားမွာ ပန္းခိုင္ထြက္သည္။
ေပါက္ေရာက္သည့္ ေဒသ ။ ။ျမန္မာျပည္ အနွံ႔အျပား၌ ေပါက္ေရာက္သည္။
ေရေျမရာသီဥတု။ ။ ဆပ္ျပာ ေပါက္ေသာ ေျမမွ လြဲ၍ ေျမမေရြး စိုက္ပ်ိဳး ေပါက္ေရာက္ႏိုင္သည္။ ပူအိုက္၍ မိုးေရခ်ိန္လက္မ (၄၀)မွ (၈၀)ႏွင့္ (၈၀) လက္မ အထက္ေဒသမ်ားတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေပါက္ေရာက္ႏိုင္သည္။
ေျမျပဳျပင္နည္း ။ ။ အက်ယ္ (၂)ေပ ပတ္လည္၊ အနက္ (၂)ေပရွိေသာ စိုက္က်င္းမ်ားတြင္ ႏြားေခ်း (၁)ဆ၊ သစ္ရြက္ေဆြး (၁)ဆ၊ သဲေျမ (၁)ဆ ႏွင့္ ေျမသား (၃)ဆ မွ (၄)ဆ ေရာစပ္သမေစၿပီး က်င္းအတြင္းျဖည့္တင္းေပးရသည္။ (၃) ရက္ခန္႔ ေရေလာင္းၿပီး ေျမကို ေအးေစၿပီး မွ ပ်ိဳးပင္ကို ခ်စိုက္သင့္သည္။
ပ်ိဳးေထာင္နည္း။ ။ ပလပ္စတစ္အိတ္၊ ၀ါးဆစ္မ်ားအတြင္း ႏြယ္ပင္ျဖတ္မ်ားကို ထိုး၍ ေရေလာင္းၿပီး မ်ိဳးပြားရသည္။ အတက္မထြက္မီ အရိပ္ေအာက္တြင္ ထားသင့္သည္။
စိုက္ပ်ိဳးနည္း။ ။ အပင္ေပါက္ေသခ်ာေသာ ပ်ိဳးပင္မ်ားကို စိုက္ခင္းအတြင္းခ်၍ စိုက္ၿပီး တပတ္ခန္႔ၾကာသည့္တိုင္ အရိပ္ျပဳလုပ္ေပး သင့္သည္။ တပင္ႏွင့္တပင္ (၅)ေပပတ္လည္ခန္႔ ျခားသင့္သည္။ တပင္ႏွင့္ တပင္ (၅)ေပ ပတ္လည္ခန္႔ ျခားသင့္သည္။ စိုက္ခင္းတြင္ ႏြယ္ တက္စင္မ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးရသည္။ အပင္ႀကီးမ်ားတြင္ မွီတြယ္၍လည္း စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္သည္။
ေျမၾသဇာေကၽြးနည္း။ ။ သဘာ၀ ေျမၾသဇာ ျဖည့္တင္းေပးျခင္းျဖင့္ လံုေလာက္သည္။
မ်ိဳးပြားနည္း။ ။ ကိုင္းျဖတ္ မ်ိဳးပြားျခင္းျဖင့္ ျဖစ္ထြန္းလြယ္ေသာ အပင္မ်ိဳးျဖစ္သည္။
တဧက မ်ိဳးေစ့/ အပင္ႏႈန္း။ ။ တဧကလွ်င္ အပင္ (၁၅၀၀) မွ (၂၀၀၀) အထိ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္သည္။
ေရသြင္းနည္း။ ။ မိုးေရျဖင့္ပင္ ေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္းရန္ လံုေလာက္သည္။ လိုအပ္သည့္အခါ ေရေပးသြင္းႏိုင္ပါက ပိုမိုေကာင္း မြန္သည္။
အပင္ျပဳစုနည္း။ ။ အပင္ငယ္စဥ္တြင္ ေျမဆြေပါင္းသင္ေပးသင့္သည္။ ႏြယ္ပင္ျဖစ္၍ ႏြယ္တက္ႏိုင္ရန္ သင့္ေလ်ာ္သည့္စင္မ်ား ျပဳလုပ္ရသည္။
က်ေရာက္တတ္ေသာ ပိုးမႊားႏွင့္ ကာကြယ္နည္း
က်ေရာက္ဖ်က္ဆီးမႈ နည္းပါးပါသည္။
က်ေရာက္တတ္ေသာ ေရာဂါႏွင့္ ကာကြယ္နည္း
က်ေရာက္ဖ်က္ဆီးမႈ နည္းပါးပါသည္။
ႏြယ္ကို ျဖတ္ယူျခင္း။ ။ တႏွစ္သား သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ႏွစ္သားခန္႔ရွိေသာအခါ ဆင္တံုးမႏြယ္မ်ားကို ျဖတ္ယူႏိုင္သည္။
အထြက္ႏႈန္း။ ။ (၂)ႏွစ္သား ရွိေသာ အပင္မွ ဆင္တံုးမႏြယ္ (၂) ပိႆာခန္႔ ရရွိႏိုင္သည္။
မ်ိဳးခံယူနည္း။ ။ ဆင္တံုးမႏြယ္ပင္၏ တႏွစ္သား ရွိေသာ ႏြယ္မ်ားကို ျဖတ္ယူ မ်ိဳးပြားႏိုင္သည္။
သိုေလွာင္နည္း။ ။ ျဖတ္ယူရရွိေသာႏြယ္မ်ားကို ပါးပါးစင္းျဖတ္၍ ေနေရာင္တြင္ အေျခာက္လွန္းၿပီး ေကာင္းစြာေျခာက္ေသြ႔လွ်င္ သိုေလွာင္ထားႏိုင္သည္။
အသံုးျပဳနည္း။ ။ (၁) ဆင္တံုးမႏြယ္မွ ပူ၊ ခါး၊ စပ္ ျဖစ္၍ အဖ်ားျဖတ္ေဆး၊ အစာေၾကေဆး၊ ေလႏိုင္ေဆး၊ ဆီးေဆး ႏွင့္အသက္ရွည္ေဆးမ်ားတြင္ အမ်ားအားျဖင့္ အသံုးျပဳၾကသည္။
(၂) ဆင္တံုးမႏြယ္ တပိႆာကို ဆားငါးဆယ္သား၊ ေရျမွဳပ္ရံုထည့္ၿပီး ေရခန္းျပဳတ္၍ အေျခာက္လွန္းကာ အမႈန္႔ေထာင္းရသည္။ ယင္းကို ပ်ားရည္ႏွင့္ေတ၍ ေန႔စဥ္စားသံုးေပးပါက အစာေၾကၿပီး၊ ရုပ္ႏုပ်ိဳသျဖင့္ အသက္ရွည္ေဆးတမ်ိဳး အျဖစ္ အခ်ိဳ႔စားသံုးၾကသည္။
(၃) ဆင္တံုးမႏြယ္ကို ႏုတ္ႏုတ္စင္း၍ ေရႏွင့္ အထပ္ထပ္က်ိဳခ်က္ၿပီး ေညာင္ေစးက်သည္အထိ ခ်က္ပါက တာရွည္ခံသည္။ ယင္းကို အစာမေၾကေရာဂါ၊ ဆီးေရာဂါ၊ မီးယပ္ထိမ္သည့္ေရာဂါ၊ ေလေရာဂါမ်ား အတြက္ အျခားေဆးဘက္မ်ားနွင့္ စပ္၍ သံုးရသည္။
(၄) ဆင္တံုးမႏြယ္ကို သံုးခြက္ တခြက္တင္ ျပဳတ္၍ ေသာက္ပါက အဆိပ္မ်ားေျပေပ်ာက္၏။
(၅) ဆင္တံုးမႏြယ္ကို ျမင္းခြာရြက္ႏွင့္ေရာၿပီး ျပဳတ္ေသာက္ေသာ္ နွလံုးတုန္ျခင္း၊ စိတ္ေခ်ာက္ျခားျခင္း ေပ်ာက္၏။
(၆) ဆင္တံုးမႏြယ္ လက္ေလးသစ္ကို ပါးပါးလွီး၍ မၾကာခဏ စားသံုးပါက ေသြးအန္ေရာဂါ ေပ်ာက္၏
(၇) ဆင္တံုးမႏြယ္ကို ေလာက္ေသရြက္၊အုႏၷဲရြက္၊ သေဘၤာ မဲဇလီရြက္၊ ကုန္းထိကရုန္း ရြက္တို႔ႏွင့္ အမွ်စပ္၍ လက္ဖက္ရည္ အဖန္ကဲ့သို႔ ေသာက္က အသက္ရွည္၍ အနာေရာဂါကင္းေစႏိုင္၏။
(၈) ဆင္တံုးမႏြယ္ကို အေရညွစ္၍ ၾကပ္သီးေႏြးမွ် ျပဳတ္ၿပီး နား၌ေဆးေၾကာေပးပါက နားကိုက္၊ နားအူဟူသမွ် ေပ်ာက္၏။
(၉) ကၽြဲ၊ ႏြား၊ ဆင္၊ ျမင္း တို႔ကို ေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ကင္းေ၀းေစရန္အတြက္ ဆင္တံုးမႏြယ္ကို စင္း၍ အစာတြင္ ထည့္ေကၽြးပါက ၀မ္းေလေကာင္းၿပီး ေရာဂါကင္း၍ ၀ျဖိဳးေစသည္။
(၁၀) ဆင္တံုးမႏြယ္ကို သံုးခြက္ တခြက္တင္ က်ိဳ၍ သၾကားျဖင့္ ေရာစပ္၍ ေသာက္ပါက ေလေရာဂါအစာမေၾကေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
စိုက္ပ်ိဳးသုတ ပစၥယ (Pissaya Info)
The post ဆင္တံုးမႏြယ္ စိုက္ပ်ိဳးနည္းအေၾကာင္း appeared first on Myanmar Farmers' Portal.