မူရင္းေဒသ
ႏွမ္း ၊ ေတး ၊ ဂ်င္းဂ်ဲလီ ၊ စင္စင္ ၊ ဂ်ာရယ္လင္ စသည္ျဖင့္ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသာ Sesamum indicum L သည္ အိႏိၵယ ၊ ျမန္မာ ၊ အင္ဒိုနီး ရွား ၊ တရုတ္ ႏွင့္ အာဖရိကအပူပိုင္းေဒသတုိ႔တြင္ ေရွးယခင္ကတည္းကပင္ ဆီထြက္ သီးႏွံအျဖစ္ က်ယ္ျပန္႔စြာ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ အေရးႀကီး သည့္ သီးႏွံတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ အပူပိုင္းအာဖရိက ၊မက္ဒါ ဂက္စ္ကာ ၊ အာေရးဗီးယား ၊ သီရိလကၤာႏွင့္ ၾသစေႀတးလ် အပူပိုင္းေဒသတို႔တြင္ ႏွမ္းသည္ သဘာဝအ ေလ်ာက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေပါက္ေရာက္လ်က္ရွိသည္။ ယခုအခါ အေမရိကန္၊ မကၠဆီကိုႏွင့္ လက္တင္ အေမရိ ကႏိုင္ငံတို႔တြင္ ႏွမ္းကို အေလးထားစိုက္ပ်ိဳးလာၾကသည္။
အာဖရိကတြင္ ႏွမ္းရိုင္းမ်ိဳးစိတ္ေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာ ေတြ႔ရွိရေသာေၾကာင့္ အာဖရိကတိုက္သည္ ႏွမ္းမ်ိဳးစိတ္ မ်ား၏ မူရင္းေဒသဟု ဆိုႏိုင္သည္။ အာဖရိကတိုက္ အပူပိုင္းေဒသတြင္ ႏွမ္းမ်ိဳးစိတ္ေပါင္း (၁၇) မ်ိဳးခန္႔အား မူရင္းေဒသအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ ထားသည္။ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတြင္လည္း လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀၀၀) ခန္႔ကတည္းက ႏွမ္းမ်ားေပါက္ေရာက္မႈရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ အိႏိၵယ တိုက္ငယ္သည္ ႏွမ္းမ်ိဳးစိတ္မ်ား၏ မူရင္းေဒသအခ်က္အခ်ာျဖစ္ေၾကာင္း ပိုမိုေသခ်ာလာခဲ့သည္။ ႏွမ္းႏွင့္ ဝတ္မႈန္ကူး သေႏၶ ေအာင္ႏိုင္ ေသာ Sesamum malabaricum မ်ိဳးစိတ္အား အိႏိၵယအတြင္းရွိေဒသမ်ားတြင္ ေတြ႔ရွိရေသာေၾကာင့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံသည္ ႏွမ္းေပါက္ ေရာက္ရာ မူရင္းေဒသျဖစ္ေၾကာင္း ပိုမိုေသခ်ာေစခဲ့သည္။
ေပါက္ေရာက္ပံုအေလ့အထ
အပင္အမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ တစ္ပင္တိုင္ႏွင့္ကိုင္းျဖာဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။သက္တမ္းရွည္ (ေန႕တာတို) ႏွမ္းမ်ိဳးမ်ား မွာ ပင္စည္လံုး ပိုႀကီးၿပီး ေဘးကိုင္းလည္းမ်ားသည္။ ႏွမ္းသည္ အဆံုးမရွိ ပန္းခိုင္ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး အရင္းမွ ပန္းစပြင့္ေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ ႏွမ္းပင္မ်ား သည္ ဆက္လက္ႀကီးထြားၿပီး ပန္းပြင့္ႏွင့္သီးေတာင့္မ်ားလည္း အေျခအေနေပးသည္ႏွင့္အမွ် ဆက္လက္ျဖစ္ထြန္းႀကီးထြားေလ့ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႀကီးထြားခ်ိန္ေနာက္ပိုင္း မည္သည့္ အခ်ိန္တြင္မဆို ေကာင္းစြာရင္မွည့္ေသာ အသီးေတာင့္မ်ား ၊မမည့္ေသးေသာ အသီးေတာင့္ မ်ား၊ ပန္းပြင့္မ်ားႏွင့္ အဖူးမ်ားအား ႏွမ္းပင္တြင္ တစ္ၿပိဳင္တည္းေတြ႔ရသည္။
အျမစ္မ်ား
ႏွမ္းတြင္ ကိုင္းျဖားတြင္ ျမစ္စဥ္ပံုသ႑ာန္ရွိသည္။ သက္တမ္းတို (ေန႔တာရွည္) အပင္မ်ိဳးမ်ားတြင္ ေရေသာက္ ျမစ္သည္ (၃) ေပခန္႔အထိ ဆင္းႏိုင္ၿပီး အျမစ္ငယ္မ်ားမွာ အနည္းငယ္သာ ထိုးေဖာက္ႏိုင္သည္။ သက္တမ္းရွည္ အပင္မိ်ဳးမ်ားတြင္ ျမစ္ငယ္ႏွင့္ ျမစ္မႊာမ်ား မ်ားစြာရွိၿပီး အျမစ္ႀကီးထြားမႈေႏွးသည္။
ပန္းပြင့္မ်ား
ပန္းပြင့္မွာ အျဖဴေရာင္ျဖစ္ၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ အေရာင္ရွိတတ္သည္။ မ်ိဳးအေပၚ မူတည္၍ ပင္စည္ႏွင့္ ကိုင္းၾကား တြင္ ပန္းပြင့္တစ္ပြင့္ (သို႔မဟုတ္ ) သံုးပြင့္ပါဝင္သည္။ ပန္းပြင့္မ်ားမွာ ပင္တည္းဝတ္မႈန္ကူးေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ ၿပီး အင္းဆက္တို႔၏ လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ မႈအေပၚ မူတည္၍ (၅)ရာခိုင္ႏႈန္း (သို႔မဟုတ္) (၅) ရာခိုင္ႏႈန္းအထက္ ပင္ျခားဝတ္မႈန္ကူးေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။
သီးေတာင့္မ်ား
သီးညွာတစ္ခုစီတြင္ သီးေတာင့္တစ္ေတာင့္ (သို႔မဟုတ္) သံုးေတာင့္ ပါရွိၿပီး သီးလံုးတြင္ အေစ့အိမ္ အခန္း (၂) ခုပါေသာ ႏွမ္းရိုးရိုးႏွင့္ အေစ့အိမ္ (၄)ခန္းပါေသာ ႏွမ္းပတ္လည္ ဟူ၍ (၂) မ်ိဳးရွိသည္။ အပင္တစ္ပင္တြင္ ပါဝင္ ေသာ သီးေတာင့္အေရအတြက္မွာ ႏွမ္းမ်ိဳးႏွင့္ ေပါက္ေရာက္ရေသာ အေျခအေနတို႔ေပၚ မူတည္၍ အနည္းငယ္ မွ ရာဂဏန္း(၃၀၀-၄၀၀) အထိပါႏိုင္သည္။
အေစ့မ်ား
ႏွမ္းေစ့၏အရြယ္အစား ၊အေရာင္ႏွင့္ မ်က္ႏွာျပင္အႏုအၾကမ္းမွာ ကြာျခားသည္။ မ်ိဴးကြဲျပားမႈေၾကာင့္ ဆီထြက္ရာ ခိုင္ႏႈန္း လည္းကြဲျပား သည္။ ပတ္ဝန္းက်င္၊ေရ၊ေျမ၊သဘာဝအေျခအေနမ်ားသည္ ဆီထြက္ရာခိုင္ႏႈန္းအေပၚမ်ား စြာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိသည္။
ရာသီဥတုအေျခအေန
ႏွမ္းသည္ အပူပိုင္းေဒသႏွင့္ အပူသမပိုင္းေဒသရွိ လြင္ျပင္မ်ားႏွင့္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ အျမင့္ေပ (၄၀၀၀) ခန္႔ရွိေသာ ေဒသ မ်ားအထိ ေကာင္းစြာစိုက္ပ်ိဳးျဖစ္ထြန္းသည္။ ႏွမ္းသည္ အပူခ်ိန္ေလ်ာ့နည္းျခင္းကို ခံႏိုင္ရည္မရွိေပ။ အိႏိၵယႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ ေႏြရာသီ၌သာႏွမ္းကို စိုက္ပ်ိဴးေသာ္လည္း အိႏိၵယကၽြန္း ဆြယ္ေဒသတြင္ တစ္ရာသီထက္ပို၍ စိုက္ပ်ိဳးသည္။ ေႏြရာသီတြင္ ႏွမ္းကို မိုးေရေသာက္သီးႏွံအျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးၿပီး ေဆာင္းရာသီတြင္ မိုးေရခ်ိန္ ပမာဏ (၅၀၈) မီလီမီတာ မရရွိေသာအခါ ဆည္ေရေသာက္အျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးၾက သည္။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ အပူခ်ိန္ (၇၀) ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္မွ (၉၀)ဒီဂရီဖာရင္ဟုိက္သည္ ႏွမ္းစိုက္ပ်ိဳးမႈအတြက္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္သည္။ ေႏြႏွမ္းတြင္ ပန္းပြင့္ခ်ိန္၌ အပူခ်ိန္ (၁၀၅)ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ထက္ ေက်ာ္လြန္ပါက ဝတ္မႈန္မ်ား သေႏၶမေအာင္ဘဲ သီးေတာင့္တည္မႈလည္း ေလ်ာ့နည္းသည္။ မိုးႏွမ္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ မိုး ေရခ်ိန္ပမာဏမွာ စိုက္ပ်ိဳးခ်ိန္ကာလ တစ္ေလွ်ာက္ ညီညီမွ်မွ် ရြာသြန္းေသာ မိုးေရခ်ိန္ ပမာဏ (၆၃၅ -၁၀၁၆ ) မီလီမီတာျဖစ္သည္။ စိုက္ပ်ိဳးခ်ိန္ႏွင့္ရိတ္သိမ္းခ်ိန္တြင္ မိုးရြာသြန္းမႈ ျပင္းထန္ပါက အပင္ဦးေရ ႏွင့္အထြက္ႏႈန္း သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္းသည္။
ေျမအမ်ိဳးအစား
ေယဘုယ်အားျဖင့္ ႏွမ္းသည္ လံုေလာက္ေသာ ေရအစိုဓာတ္ထိန္းထားႏိုင္ရန္အတြက္ ေရသြင္းေရထုတ္ ေကာင္းမြန္ေသာ သဲဆန္ေျမကို ႏွစ္သက္သည္။ႏွမ္းပင္မ်ား၏ အျမစ္မ်ားႀကီးထြားမႈႏွင့္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ႏိုင္မႈကို အပင္ ျဖစ္ထြန္းခ်ိန္တြင္ သိသာထင္ရွားသည္။ မိုးေႏွာင္းထြန္ေရး ခံျခင္းႏွင့္ ေျမကိုမႈန္႔ညက္ေအာင္ ထြန္ယက္ျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္သင့္သည္။
စိုက္ပ်ိဳးသုတ ပစၥယ
The post ႏွမ္း၏ အေရးႀကီးေသာ ျပင္ပသြင္ျပင္လကၡဏာမ်ား appeared first on Myanmar Farmers' Portal.