ျမန္မာအမည္ – ဖာလာ
အဂၤလိပ္အမည္ – CARDAMON
ရုကၡေဗဒအမည္ – ELETTARIA CARDAMOMUM MATON
မ်ဳိးရင္း – ZINGIBERACEAE
မူရင္းေဒသ။ ။ အိႏၵိယျပည္ေတာင္ပုိင္း၊ သီဟုိဠ္ကၽြန္း။
အမ်ဳိးအစား။ ။ ထင္ရွားေသာဖာလာမ်ဳိးမ်ား (တနည္းကမာၻ႔ေစ်းကြက္တြင္ အေရာင္းအဝယ္ျပဳ ေနေသာ ဖာလာမ်ဳိးမ်ား) မွာ-
(၁) Mysore or Ceylon Mysore
(၂) Malabar or Ceylon Malabar
(၃) Mangalore
(၄) Aleppi or Alleppy တုိ႔ျဖစ္ျပီး၊ ေဒသကုိလုိက္၍ တမ်ဳိးႏွင္႔တမ်ဳိး အနည္းငယ္စီသာ ကြာျခား၏။
စုိက္ပ်ဳိးသည္႔ေဒသ။ ။ အိႏိၵယႏုိင္ငံႏွင္႔ သီဟိုဠ္ကၽြန္းတုိ႔တြင္အမ်ားအျပား စုိက္ပ်ဳိးၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ မြန္ျပည္နယ္ႏွင္႔ ကရင္ျပည္နယ္တြင္ စုိက္ပ်ဳိးၾကသည္။
ပုံသ႑ာန္။ ။ ႏွစ္ရွည္ခံ အျမဲစိမ္းလန္းေသာ အပင္ျဖစ္သည္။ ေျမေအာက္ပင္စည္ရွိသည္။ အရြက္သည္လွံစြပ္္ပုံသ႑ာန္ရွိျပီး အလ်ား (၁)ေပမွ (၃)ေပအထိ ရွိသည္။ အနံ(၃) လက္မမွ (၆) လက္မအထိက်ယ္သည္။ ရြက္ျပားအစိမ္းေရာင္ရွိသည္။ အခ်ဳိ ႔မ်ဳိးတြင္ အရြက္ အေပၚႏွင္႔ေအာက္ မ်က္ႏွာႏွစ္ဘက္လုံး၌အေမႊးရွိသည္။ အခ်ဳိ ႔ေျပာင္ေခ်ာေနသည္။ ပန္းပြင္႔မွာလိင္စုံပြင္႔ျဖစ္၍ အျဖဴေရာင္ ရွိျပီး ႏႈတ္ခမ္း သားဝါသည္။ အပင္ရင္း ေျမၾကီးနားထိကပ္၍ ပြင္႔ၾကသည္။ အသီးသုံးေျမွာင္႔ပုံဆန္ဆန္ ျဖစ္၍ အကန္႔(၃) ကန္႔ရွိသည္။ အကန္႔မ်ားထဲတြင္ စူးရွေမႊးၾကိဳင္ေသာ အန႔ံရွိသည္႔ အေစ႔မ်ားပါရွိသည္။ အသီးတစ္ခုတြင္ အေစ႔ (၁၀)ေစ႔မွ (၁၅)ေစ႔ထိပါရွိသည္။
ေျမအမ်ဳိးအစား။ ။ ေျမေဆြးဓာတ္မ်ားျပီး အစုိဓာတ္ထိန္းႏုိင္ေသာေျမမ်ဳိးကုိ ႏွစ္သက္သည္။ ေျမသားထုနက္၍ ႏုံးဆန္ေသာေျမမ်ဳိးတြင္ ေကာင္းစြာစုိက္ပ်ဳိးႏုိင္သည္။ ေရဝပ္ျခင္းကုိလုံးဝမၾကိဳက္သ ျဖင္႔ စုိက္မည္႔ေနရာသည္ ဆင္ေျခေလ်ာျဖစ္လွ်င္ ပုိေကာင္း၏။ အျမင္႔ေပ (၂၅၀၀) မွ (၄၀၀၀) အတြင္း စုိက္ပ်ဳိးေပါက္ေရာက္ႏုိင္၏။
ရာသီဥတု။ ။ အပူခ်ိန္ (၆၀) ဒီဂရီဖာရင္ဟုိက္ႏွင္႔ မုိးေရခ်ိန္ (၆၀) လက္မမွ (၁၅၀) လက္မအတြင္း ရွိေသာ ပူအုိက္စြတ္စုိသည္႔ ရာသီဥတုကုိ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္၏။
ေျမျပဳျပင္နည္း။ ။အရိပ္ရွိေသာ ေနရာမ်ဳိးကုိေရြးခ်ယ္ျပီး ေျမျပဳျပင္ရ၏။ ေျမျပဳျပင္ရာတြင္ စုိက္ပ်ဳိး မည္႔စနစ္ကုိလိုက္၍ ေျမျပဳျပင္မႈကြာျခား သည္။ က်င္းစနစ္ကုိ အသုံးျပဳမည္ဆုိပါက တက်င္းႏွင္႔တက်င္း (၃)ေပ သုိ႔မဟုတ္ (၄)ေပခြာ၍ (၃)ေပပတ္လည္အက်ယ္ က်င္းမ်ားတူးရမည္။ အတန္းလုိက္စုိက္စနစ္ ကုိ သုံးမည္ဆုိပါက တတန္းလွ်င္(၃)ေပမွ (၄)ေပခြာ၍ ထယ္ေၾကာင္းေပးျပီး ထယ္ေၾကာင္းတြင္ ေျမၿသ ဇာမ်ားထည္႔၍ ေျမျပဳျပင္ေပးရ၏။
အေစ႔မွပ်ဳိးေထာင္စုိက္ပ်ဳိးနည္းကုိသုံးမည္ဆုိပါက ပ်ဳိးေဘာင္ကုိ (၉)လက္မမွ (၁)ေပအထိ အျမင္႔ ထား၍ အက်ယ္(၂)ေပ၊ အရွည္(၁၂)ေပမွ (၁၅)ေပ ထားရ၏။ ေရထုတ္ ေရသြင္းေျမာင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ လုိသည္။ ေကာင္းစြာေဆြးေျမ ႔ျပီးပြေသာေျမေဆြး ထူထူခင္းေပးရ၏။ ပ်ဳိးေဘာင္ကုိအရိပ္ရေစရန္အ တြက္ (၅)ေပခန္႔ျမင္႔ေသာ စင္ထုိးျပီး အကုိင္းအခက္မ်ားကုိ မုိးေပးရ၏။
စုိက္ပ်ဳိးခ်ိန္။ ။ အသီးအမ်ားဆုံးခူးရေသာ စက္တင္ဘာလႏွင္႔ ေအာက္တုိဘာလတြင္စုိက္ပ်ဳိး သည္။ အေစ႔ကုိပ်ဳိးလွ်င္ (၄၅) ရက္ၾကာ အေညွာင္႔ေပါက္၍ တစ္ႏွစ္ၾကာလွ်င္(၁ ၁/၂)ေပျမင္႔လာ သည္။
ပ်ဳိးေထာင္နည္း။ ။ ပ်ဳိးပင္ကုိ အေစ႔မွလည္းေကာင္း၊ အတက္မွလည္းေကာင္း ပ်ဳိးယူႏုိင္သည္။ အေစ႔မ်ားမွ ပ်ဳိးေထာင္ရာတြင္ အသီးခူးျပီး ခ်က္ျခင္းစုိက္မွသာ အပင္ေပါက္ႏႈန္းေကာင္း၍ (၁ ၁/၂) လခန္႔ၾကာမွစုိက္ေသာ္ အေညွာင္႔ထြက္မႈ ၆၀%ထိခုိက္၍ (၄)လခန္႔ၾကာပါက ၉၆% ထိခုိက္ႏုိင္သည္။
အေစ႔မွပ်ဳိးေထာင္နည္း။ ။ စုိက္ပ်ဳိးမည္႔မ်ဳိးေစ႔သည္ ေကာင္းစြာရင္႔၍ထြားၾကိဳင္းလတ္ဆတ္ျပီး ပုိး မႊားကင္းရန္လုိသည္။ အေစ႔တြင္ ကပ္ေနေသာ ခၽြဲက်ိသည္႔ အရည္မ်ားကုိ ျပာျဖင္႔ပြတ္၍ ေနရိပ္တြင္အ ေျခာက္လွမ္းျပီး ခ်က္ျခင္းစုိက္ရ၏။ အေစ႔မွအပင္ေပါက္ရန္ (၂)လမွ (၃)လအထိ ၾကာတတ္သသည္။ အေစ႔မ်ားကုိ လက္ႏွင္႔ၾကဲျပီး ထြန္ျခစ္ႏွင္႔ဆဲြေပးရမည္။ အေပၚမွ ျမက္ေျခာက္၊ ေကာက္ရုိးေျခာက္မ်ား အုပ္ေပးရမည္။
အတက္ဖဲ႔၍ စုိက္ပ်ဳိးနည္း။ ။ ပင္တက္မ်ားအားဖဲ႔၍စုိက္ပ်ဳိးလွ်င္ ေျမမွေဖာ္ျပီးျပီးခ်င္းစုိက္ရ၏။ အတက္စုိက္ရာတြင္ ေလဒဏ္ခံႏုိင္ရန္ တုတ္ေခ်ာင္းႏွင္႔ ခ်ည္ေပးရ၏။ အျမစ္ထြက္က စုိက္ထူထား ေသာတုတ္ကုိဖယ္ပစ္ႏုိင္သည္။
စုိက္ပ်ဳိးနည္း။ ။ က်င္းစနစ္ျဖစ္ပါက အသင္႔တူးထားေသာ က်င္းမ်ားထဲသုိ႔ ဧျပီလ၊ ေမလ ခန္႔တြင္ ပ်ဳိးပင္မ်ားခ်၍ စုိက္ရသည္။ က်င္းထဲသုိ႔ အေပၚေျမတျခား၊ ေအာက္ေျမတျခား သစ္ေဆြးေျမႏွင္႔ေရာ၍ ထည္႔ရသည္။ အိႏိၵယျပည္ေတာင္ပုိင္းတြင္ အျမင္႔ေပ (၂၀၀၀) မွ (၅၀၀၀) အထိ ေတာင္ကုန္းေတာင္ တန္းမ်ားတြင္ ေတာရွင္းထားေသာေနရာမ်ား၌ အရိပ္ရေအာင္ ျပဳလုပ္ျပီး ဖာလာပင္မ်ားကုိ စုိက္ပ်ဳိးၾက သည္။
အပင္ျပဳစုနည္း။ ။ ေလကာပင္မ်ားစုိက္ပ်ဳိးေပးရမည္။ ေပါင္းပင္မ်ားကုိ ရွင္းေပးျပီး ေျမမၾကာခဏ ဆြေပးရ၏။ ေျမကုိဆြရာတြင္ ေျမအေပၚယံတြင္သာ ဆြရ၏။ ေရကိုဂရုစုိက္ သြင္းေပးရန္အေရးၾကီး၏။
ဆြတ္ခူးနည္း။ ။ ပ်ဳိးပင္မ်ား စုိက္ခင္းသုိ႔ေရြ ႔စိုက္ျပီး (၃)ႏွစ္၊ မ်ဳိးေစ႔ခ်ျပီး (၄-၅)ႏွစ္အၾကာ ပန္းစ ပြင္႔၏။ သီဟုိဠ္တြင္ တႏွစ္ပတ္လုံးနီးပါး အပြင္႔ပြင္႔သည္။ အဓိကအားျဖင္႔ ဇန္နဝါရီလမွ ေမလအထိပြင္႔ သည္။ ၾသဂုတ္လကုန္တြင္ စတင္ခူးျပီး ဧျပီလမတုိင္မီအထိ ဆက္လက္ဆြတ္ခူးသြားသည္။ ေအာက္ တုိဘာလမွ ဒီဇင္ဘာလအတြင္း အသီးအမ်ားဆုံးဆြတ္ခူးရရွိ၏။ အသီးမ်ားမမွည္႔မွီ ကပ္ေက်းျဖင္႔ အညွာကုိ ျဖတ္ယူရသည္။ မွည္႔သြားပါက အက္ကဲြသြားသည္။ အဝါေရာင္သုိ႔ ေျပာင္းခါစတြင္ ေစာေစာ ခူးဆြတ္လွ်င္ သာလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ အသီးမ်ားရသည္။
အထြက္ႏႈန္း။ ။ တဧကအသီး ေျခာက္ေပါင္ (၁၂၀)မွ (၂၅၀) အထိထြက္၍ ပ်မ္းမွ် (၁၁၂)ေပါင္မွ (၁၆၈) ေပါင္ရႏုိင္သည္။ ၄င္းေအာက္ အထြက္ႏႈန္းက်က မေကာင္းေခ်။ ေရ၊ ေျမ ရာသီဥတုအဆင္ေျပ ပါကတဧက ေပါင္(၇၀၀)ထိ ထြက္ႏုိင္၏။ အရုံတရုံလွ်င္ ဖာလာေျခာက္ အနည္းဆုံး (၂.၃) ေပါင္ရႏုိင္ ၏။
အသုံးျပဳနည္း
အေစ႔ – ၁။ မီးယပ္ငုပ္ျခင္း၊ ထိန္က်န္ျခင္းႏွင္႔ မီးယပ္ေသြးဆုံးေရာဂါမ်ားအတြက္ ေဖာ္စပ္ေသာေသြး ေဆးမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ ေက်ာက္ ငန္း၊ ေက်ာက္ရူးေရာဂါအတြက္ ေဖာ္စပ္ေသာ ေက်ာက္ေဆးမ်ား တြင္ လည္းေကာင္း၊ အပူအပြင္႔ေဆး၊ အစာေၾကေဆးႏွင္႔ ေလေဆးမ်ား ေဖာ္စပ္ရာတြင္လည္းေကာင္း ဖာလာကုိ ထည္႔သြင္းေဖာ္စပ္သုံးသည္။
၂။ ေခ်ာင္းဆုိးျခင္း၊ ရင္ၾကပ္ျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းစေသာ ေရာဂါမ်ားအတြက္ ဖာလာေစ႔ကိုၾကိတ္ ျပီး ပ်ားရည္ႏွင္႔ေရာ၍ လွ်က္ေပးရသည္။
၃။ အစားအေသာက္အေနႏွင္႔ ဒန္ေပါက္ထမင္းခ်က္ရာ၌လည္းေကာင္း၊ ဟင္းေမႊးမဆလာတြင္လည္း ေကာင္း ထည္႔သြင္းအသုံးျပဳၾကသည္။
Source – ျမန္မာ့စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္း
The post ဖာလာ စိုက္ပ်ိဳးနည္း appeared first on Myanmar Farmers' Portal.