စပ်စ္ပင္ စိုက္ပ်ိဳးနည္းစနစ္
ျမန္မာအမည္ – စပ်စ္
အဂၤလိပ္အမည္ – Grape
ရုကၡေဗဒအမည္ – Vitis vinifera, Vitis Labrusca
မ်ိဳးရင္းအမည္ – Vitaceae
၁။ မူရင္းေဒသ
အာရွႏွင့္ အာရွမိုင္းနားျဖစ္သည္။
၂။ စပ်စ္မ်ိဳးမ်ား
စပ်စ္ကို မ်ိဳးခြဲရာတြင္-
(က) အသီးပံုသ႑ာန္ကိုလိုက္၍လည္းေကာင္း၊
(ခ) ေဒသေပၚမူတည္၍လည္းေကာင္း
(ဂ) လူတို႔အသံုးျပဳမႈေပၚမူတည္၍လည္းေကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးခြဲျခားထားပါသည္။
(က) အသီးပံုသ႑ာန္ေပၚမည္တည္ၿပီး (၂)မ်ိဳး ခြဲျခားထားပါသည္။
(၁) သီးခၽြန္ ႏွင့္
(၂) သီး၀ိုင္း ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။
(ခ) ေဒသေပၚမူတည္ၿပီး (၂)မ်ိဳးခြဲျခားထားပါသည္။
(၁) ျပည္တြင္းမ်ိဳးမွာ ေရႊနီစပ်စ္
(၂)ျပည္ပမ်ိဳးမွာ အီတလီ။ သီးခၽြန္
(ဂ) လူတို႔အသံုးျပဳမႈေပၚမူတည္ၿပီး (၂)မ်ိဳး ခြဲျခားထားပါသည္။
(၁) စား စပ်စ္မ်ိဳး (Table type)
(၂) ၀ိုင္ စပ်စ္မ်ိဳး (Wine type)
(၃) သီးေျခာက္ စပ်စ္မ်ိဳး (Rasisin type)
၃။ စိုက္ပ်ိဳးသည့္ေဒသ
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စပ်စ္ကို ေက်ာက္ပန္းေတာင္း၊ မိတၳီလာ၊ မႏၱေလး၊ စစ္ကိုင္း၊ မံုရြာ၊ ပခုကၠဴ၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ ရမည္းသင္း၊ ေပ်ာ္ဘြယ္ စသည့္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ အမ်ားအျပား စိုက္ပ်ိဳးလွ်က္ရွိပါသည္။ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ ေရကို လိုအပ္သလို ေပးသြင္းႏိုင္ပါက အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းစြာ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ပါသည္။
၄။ ရာသီဥတုအေျခအေန
စပ်စ္သည္ အပူအေအးကို မ်ားစြာ ဂရုမျပဳေခ်။ တစ္ႏွစ္တြင္ မိုးေရခ်ိန္ လကၼ(၄၀)ထက္ မပိုဘဲ ရြာသြန္းသည့္ေဒသမ်ားတြင္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္း စြာ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ သီးပြင့္ခ်ိန္တြင္ မိုးရြာျခင္း၊ ဆီႏွင္းက်ျခင္း၊ စြတ္စိုထိုင္မႈိင္းျခင္းတို႔ရွိလွ်င္ ပိုးမႊားေရာဂါ က်ေရာက္မႈ မ်ားေစၿပီး အပင္၊ အပြင့္၊ အသီးမ်ားကို ပ်က္စီးေစပါသည္။ စိုထိုင္းဆ(၇၀)ရာခိုင္ႏႈန္းထက္မ်ားပါကမစိုက္ပ်ိဳးသင့္ပါ။ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာ ျပင္ အထက္ ေပ (၄၅၀၀)အျမင့္ထိ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ပါသည္။
၅။ ေျမအမ်ိဳးအစား
စိမ့္စိုေနေသာေျမ၊ ဆားငန္ေျမမွအပ ေျမမေရြး စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ပါသည္။ ေအာက္ေျမလႊာသည္ သဲ၊ ေက်ာက္စရစ္၊ ထံုးေက်ာက္ တစ္ခုခုရွိၿပီး အေပၚယံေျမသားထူေသာ သဲႏုန္းေျမမ်ိဳးသည္ စပ်စ္စိုက္ပ်ိဳးရန္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္၍ အပင္ႀကီးထြားမႈျမန္ျခင္း၊ အသီးျမန္ျခင္း၊ အသီးတြင္ အခ်ိဳဓါတ္မ်ားျခင္း စသည့္အက်ိဳးမ်ား ရရွိႏိုင္ပါသည္။
ေျမအခ်ဥ္ အငန္ဓာတ္အေနျဖင့္ PH- ၅- ၈ အထိ စပ်စ္အတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္ပါသည္။
၆။ စိုက္ပ်ိဳးနည္းစနစ္မ်ား
စပ်စ္စိုက္ပ်ိဳးရာတြင္ အၾကမ္းအားျဖင့္ ပင္ေထာင္စိုက္နည္း၊ ခ်ံဳပုတ္သ႑ာန္စိုက္နည္း၊ ႀကိဳတန္တင္ စိုက္နည္းႏွင့္ စင္တင္ စိုက္နည္းဟူ၍ (၄) မ်ိဳးရွိပါသည္။
(က) ပင္ေထာင္စိုက္နည္း
မ်ားစြာႀကီးထြားျခင္းမရွိေသာ စပ်စ္မ်ိဳးမ်ားကိုသာ စိုက္ပ်ိဳးသည္။ စပ်စ္ပင္မ်ားကို တစ္တန္းႏွင့္ တစ္တန္း (၃ – ၁၀)ေပအထိ လည္းေကာင္း၊ တစ္ပင္ႏွင့္ တစ္ပင္ သံုးေပ ဆယ္ေပထိလည္းေကာင္း ခြာၿပီး မ်ိဳးကို လိုက္၍ စိုက္ပ်ိဳးၾကပါသည္။ စပ်စ္ပင္အျမင့္ (၅)ေပခန္႔ရွိလွ်င္ တစ္ပင္ လွ်င္ တိုင္တစ္တိုင္စီ္ထူ၍ကပ္ၿပီး ခ်ည္ထားရသည္။
(ခ) ခ်ံဳပုတ္သ႑ာန္စိုက္နည္း
ေကာင္းစြာႀကီးထြားျခင္းမရွိေသာ စပ်စ္မ်ိဳးကိုသာ အသံုးျပဳသည္။ စပ်စ္ပင္မ်ားကို တစ္တန္းႏွင့္ တစ္တန္း၊ တစ္ပင္ ႏွင့္ တစ္ပင္ မ်ိဳးကိုလိုက္ ၍ (၃)ေပမွ (၁၀)ေပအထိ ထားၿပီးစိုက္သည္။ အပင္ငယ္စဥ္တြင္ တိုင္ေထာင္ေပးရၿပီး ပင္စည္မ်ားတုတ္လာလွ်င္ တိုင္မ်ားကို ဖယ္ထုတ္ေပးရသည္။
(ဂ) ႀကိဳးတန္းတင္စိုက္နည္း
ႀကိဳးတန္းတင္စိုက္နည္းတြင္ ေလးကိုင္း တန္းတင္စနစ္၊ သံုးကိုင္း တန္းတင္စနစ္ ႏွင့္ ယပ္ေတာင္သ႑ာန္ တန္းတင္စနစ္ဟူ၍ (၃)မ်ိဳးရွိ ပါသည္။
စပ်စ္မ်ိဳးမ်ား၏ ႀကီးထြားမႈကိုလိုက္၍ အတန္းၾကား (၃)ေပ (၁၂)ေပအထိလည္းေကာင္း၊ အပင္ၾကား(၃)ေပ (၁၀)ေပအထိ လည္းေကာင္း စိုက္ၿပီး တုိင္မ်ားကိုေပ (၃၀)တြင္ တစ္တိုင္စီစိုက္၍ သြပ္ႀကိဳးတန္းကို တစ္တန္း၊ ႏွစ္တန္း စသည္ျဖင့္တန္းၿပီး စပ်စ္ကိုင္းမ်ားကို သြပ္ႀကိဳး တန္းေပၚတင္၍ စိုက္နည္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။
(ဃ)စတင္စိုက္ပ်ိဳးနည္း
စပ်စ္ပင္မ်ားကို ဘူးစင္ကဲ့သို႔ စင္မ်ားကို ထိုးေပးၿပီး စပ်စ္ကိုင္းမ်ား တင္စိုက္ေသာ နည္းစနစ္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဤနည္းျဖင့္ ေအာင္ျမင္စြာ စိုက္ပ်ိဳးလွ်က္ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေလးကိုင္းတန္းတင္ စိုက္နည္းႏွင့္ စင္တင္စိုက္နည္းကို အသံုးျပဳလွ်က္ရွိသည္။
၇။ ေျမျပဳျပင္ျခင္း
ေရြးခ်ယ္ထာေသာ ေျမေနရာကို တစ္ေပခန္႔ အနက္ရရွိေအာင္ေကာင္းစြာ ထြန္ယက္ေပးၿပီး ၊ ေျမညွိေပးရပါသည္။ သစ္ရြက္စိမ္းေျမၾသဇာ အျဖစ္ ပဲတစ္ႏွစ္စိုက္ၿပီးမွ စပ်စ္ပင္မ်ား စိုက္ပ်ိဳးလွ်င္ ပိုေကာင္းပါသည္။ေလးကိုင္းတန္းတင္စနစ္အရ စပ်စ္ပင္မ်ားသည္ တစ္ပင္ႏွင့္ တစ္ပင္ (၆)ေပျခားၿပီး သြပ္ႀကိဳးထိန္မည့္ တုိင္မ်ားသည္ တစ္တိုင္ႏွင့္ တစ္တိုင္ ေပ (၃၀) ျခားမည္။ တစ္တန္းႏွင့္ တစ္တန္းသည္ (၁၂)ေပျခားရ မည္။စပ်စ္စိုက္ကြက္မ်ား ေဖာ္ရာ ေနာက္တြင္ရွင္းလင္းလြယ္ကူစြာ၀င္ႏိုင္ရန္စပ်စ္ခင္းပတ္လည္တြင္(၁၀) ေပခန္႔အက်ယ္ရွိေသာ ေျမကြက္မ်ား ခ်န္ထားရန္လိုအပ္ပါသည္။ (၃)ေပ ပတ္လည္ရွိေသာ စို္က္က်င္းမ်ာ တူးရပါသည္။ စပ်စ္က်င္း (၁)က်င္းလွ်င္ အရိုးမႈန္႔ေျမၾသဇာ (၄) ျပည္ႏွင့္ ျပာ (၄)ျပည္ခန္႔ ထည့္ေပးပါက ပိုေကာင္းသည္။ အကယ္၍ ေျမေစးလြန္းပါက သဲႏႈန္းေျမ သို႔မဟုတ္ သဲေျမမ်ားကို (၁)က်င္း လွ်င္ (၂)တင္းခန္႔ ေရာစပ္ထည့္ေပးရပါမည္။
ပ်ိဳးပင္ ေျမခ်စိုက္ရာတြင္ အျမစ္မ်ား ေနသားတက် ျဖန္႔ကားၿပီးမွ ေျမျပန္ဖို႔ေပးပါ။ (၁)ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ပ်ိဳးပင္သည္ ေျမခ်စိုက္ရန္ အေကာင္းဆံုးအရြယ္ျဖစ္ပါသည္။
၈။ အပင္ျပဳစုနည္း
စပ်စ္ပင္ငယ္မ်ားကို ေျမခ်စိုက္ပ်ိဳးၿပီးေနာက္ ေအာက္ပါအတိုင္းဆက္လက္ျပဳစုေစာင့္ေရွာင့္ေပးရမည္။စပ်စ္ပင္မ်ားကို ျခဖ်က္ဆီးပါက ေျမ ေအာင္းပိုးသတ္ေဆး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး (ဥပမာ- ဖ်ဴရာဒါန္) ထည့္ၿပီး ေျမျပန္ဖံုးေပးပါ။ ပင္ေျခတြင္ ေပါင္းလိုက္ပါ။ စပ်စ္ပင္ငယ္ ေျမခ် စိုက္ၿပီး ေနာက္ (၁၀)ရက္အတြင္း သစ္ဖူးထြက္ၿပီး၊ တစ္လအတြင္း ကိုင္းတက္ေလးမ်ားျဖာလာသည္။ ၄င္းကိုင္းတက္ေလးမ်ားကို မျဖတ္ေတာက္ ဘဲ ေမြးယူပါ။ အသန္မာဆံုး၊ အထြားက်ိဳင္းဆံုး ကိုင္းတက္တစ္တက္ ခ်န္ၿပီး က်န္ကိုင္းတက္အားလံုး ျဖတ္ေတာက္ဖယ္ရွားပါ။
(၁)သြပ္ႀကိဳးသြယ္တန္းျခင္း ။ တိုင္မ်ားစိုက္ၿပီးပါက သြပ္ႀကိဳးမ်ားကို ေျမမွ (၂)ေပခြဲ အကြာတြင္ ပထမတန္း (ေအာက္သြပ္ႀကိဳးတန္း) ကိုလည္းေကာင္း၊ (၄)ခြဲေပခြာ အကြာတြင္ ဒုတိယတန္း (အေပၚသြပ္ႀကိဳးတန္း)ကို လည္းေကာင္း သြယ္တန္းပါ။
ကိုင္းတစ္ကိုင္းထဲကိုသာလွ်င္ ေမြးယူခဲ့ေသာ စပ်စ္ပင္ငယ္မ်ားကို ပထမသြပ္ႀကိဳးတန္းအထက္ (၃)လကၼအကြာတြင္ ကတ္ေၾကး ထက္ထက္ျဖင့္ ျဖတ္ေတာက္ၿပီး ေခါင္ႏွိမ္ေပးရမည္။
(၂)စပ်စ္ကိုင္းမ်ား ျပဳျပင္ေပးျခင္း ။ ေနာက္ (၁၅)ရက္ခန္႔ၾကာလွ်င္ ထြက္ေပၚလာေသာ ကိုင္းတက္ေလးမ်ာအနက္ အႀကီးထြားဆံုး (၃) တက္ကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး က်န္ကိုင္းတက္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ပါ။ ထို ကိုင္းတက္ (၃)တက္အနက္မွ (၁)တက္ကို ၀ါးျခမ္းေထာင္၍ အထက္ သြပ္ႀကိဳးတန္းေပၚသို႔ ဦးတည္လႊတ္ေပးပါ။ ကိုင္းတက္ (၂)ခုကို ပင္စည္၏ လက္၀ဲ ႏွင့္ လက္ယာဘက္သို႔ ဦးတည္ေစလႊတ္ၿပီး ပထမ သြပ္ႀကိဳးတန္းေပၚတင္ေပးပါ။ထိုကိုင္းတက္ေလးမ်ားကိုသြပ္ႀကိဳးတန္းေပၚတြင္ ေလွ်ာ္ျဖင့္ ေလ်ာ့ေလ်ာ့ခ်ည္ေႏွာင္ေပးပါ။ကိုင္းမႀကီးအျဖစ္ ေမြးမည့္ ကိုင္းေပၚတြင္ သားတက္ေလးမ်ား ထပ္မံထြက္ေပၚလာပါက (၄)လကၼအကြာတြင္ တစ္ကိုင္းက်စီ ေရြးခ်ယ္၍က်န္ အတတ္မ်ား ကို ျဖတ္ေတာက္ဖယ္ရွားေပးပါ။
ဧၿပီ (မိုးဦး)တြင္ တစ္ႀကမ္၊ စက္တင္ဘာလ (မိုးေႏွာင္း)တြင္ တစ္ႀကိမ္ ကိုင္းျဖတ္ေပးရပါသည္။မိုးဦးကိုင္းျဖတ္ရာတြင္ ကိုင္မႀကီး (၄) ကိုင္းေပၚတြင္ ေမြးယူထားေသာ သီးကိုင္းမ်ားကို အေျခမွ တစ္ဆစ္သာက်န္၍ ကတ္ေၾကးထက္ထက္ျဖင့္ ျဖတ္ေတာက္ေပးရပါသည္။ အဆစ္ကေလးမ်ားသည္ ေနာက္ထပ္သီးကိုင္းမ်ား ေမြးယူရမည့္ သီးငုတ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။
မိုးေႏွာင္း ကိုင္းခ်ိဳင္ၿပီးေနာက္ရက္ (၂၀)ခန္႔ၾကာလွ်င္ ပြင့္ဖူးမ်ားထြက္လာသည္။ ေနာက္ထပ္ ရက္(၂၀)ခန္႔ၾကာလွ်င္ အပြင့္မ်ားပြင့္လာသည္။ စပ်စ္တစ္ကိုင္းမွ သီးခိုင္ တစ္ခိုင္ ႏွစ္ခိုင္ကို ခ်န္လွပ္ထားၿပီး က်န္သီးခိုင္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ေပးရပါသည္။
Source by _ စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးဌာန
The post စပ်စ္ပင္အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ ႏွင့္ စပ်စ္ပင္စိုက္ပ်ိဳးနည္းစနစ္မ်ား (အပိုင္း-၁) appeared first on Myanmar Farmers' Portal.