အာလူးေႏွာင္းပင္နာက်ေရာဂါ
(Late Blight)
ေရာဂါျဖစ္ေစသက္ရွိ – Phytophthora infestans
ေရာဂါလကၡဏာ
ပထမဦးစြာအရြက္ေပၚတြင္ ေသးငယ္၍ သ႑ာန္မမွန္ေသာ အစိမ္းေဖ်ာ့မွ အစိမ္းရင့္ေရာင္ အေပ်ာက္မ်ားျဖစ္ၿပီး ရာသီဥတု အေျခအေန ေပးပါက ခရမ္းရင့္ေရာင္ ဆဲလ္ ေသကြက္ႀကီးမ်ားအျဖစ္ က်ယ္ျပန္႔လာသည္။ ရြက္ရိုးတံမွ တဆင့္ ပင္စည္သို႔ ေရာဂါကူးစက္ၿပီး တခါတရံ ပင္လံုး ေသဆံုးသြား ေလ့ရွိသည္။
ပင္ထိပ္ပိုးပုပ္က်သြားၿပီးေနာက္ ေျမေအာက္ရွိ အာလူးသီးမ်ားကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ေလ့ရွိသည္။ အာလူးဥမ်ား (အထူးသျဖင့္ ခံႏိုင္ရည္ မဲ့မ်ိဳး) မ်ားေပၚတြင္ ပံုမမွန္ခရမ္းေရာင္ အညိဳေရာင္ခ်ိဳင့္ကြက္မ်ားျဖစ္လာသည္။ ၄င္းအေျခာက္ပုပ္နာမွာ အာလူးဥ၏ အတြင္းပိုင္းအထိ က်ယ္ျပန္႔လာႏိုင္သည္။ ေျမစိုပါက အာလူးသီးတစ္ခုလံုး ညိဳမဲလာၿပီး မေဖၚခင္ေဆြးေျမ႕သြားႏိုင္သည္။ ေျမေျခာက္ပါက အာလူးသီးမွာ ခ်ိဳင့္ခြက္မ်ားျဖစ္လာသည္။ ၄င္းအေျခာက္ပုပ္နာမွာ အာလူးဥ၏ အတြင္းပိုင္းအထိ က်ယ္ျပန္႔လာႏိုင္သည္။ ေျမစိုပါက အာလူးသီးတစ္ခုလံုး ညိဳမဲလာၿပီး မေဖၚခင္ေဆြးေျမ႕သြားႏိုင္သည္။ ေျမေျခာက္ပါက အာလူးသီးမွာ ခ်ိဳင့္ခြက္မ်ားျဖစ္ၿပီး အခြံေအာက္မွ တစ္သွ်ဴးမွာ ညိဳမဲလာ သည္။ စိုထိုင္း၍ ရာသီဥတုဆိုး၀ါးပါက ေရာဂါမွာ တစ္ပင္လံုးျပန္႔ႏွံသြားၿပီး တစ္ပင္လံုးမွ အနံ႔ဆိုးမ်ားထြက္ေပၚလာေစသည္။ ေရာဂါသည္ အရြက္မ်ားကို ျပင္းထန္စြာ တိုက္ခိုက္သျဖင့္ အစာခ်က္ႏႈန္း ေလ်ာ့ပါးလာၿပီး အထြက္ႏႈန္းကို မ်ားစြာထိခိုက္ေစသည္။
ေရာဂါသံသရာ
ေရာဂါျဖစ္မႈိသည္ အာလူးမ်ိဳးပိုင္း မ်ားတြင္ ခိုေအာင္းၿပီး တရာသီမွ တရာသီသို႔ ကူးစက္သည္။ ပထမဦးဆံုးေရာဂါပ်ံ႕ႏွံ႔ရာမွာ ေရာဂါရမ်ိဳးပိုင္း မ်ားျဖစ္သည္။ မႈိမွ်င္အျဖစ္ျဖင့္လည္း ေျမႀကီးထဲရွိ အာလူးပင္ အၾကြင္းအက်န္မ်ားတြင္ ခိုေအာင္းႏိုင္သည္။မႈိစပိုးသည္ ေလျဖင့္ လည္း ေကာင္း၊ ေရျဖင့္လည္းေကာင္း ပ်ံ႕ႏွံ႔၍ ေရာဂါကူးစက္ေစသည္။
ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
(၁) ေရာဂါကင္းေသာ မ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးပါ။
(၂) ေရာဂါလကၡဏာကို စေတြ႔ေတြ႔ခ်င္း ေစာႏိုင္သမွ် ေဆးဖ်န္းပါ။
(၃) ရီဒိုေမး (Ridomil MZ 72 WP) PHI (၇) ရက္ မႈိသက္ေဆးကို ၁ ကီလို/ဧက ႏႈန္းျဖင့္ပက္ဖ်န္းပါ။
(၄) ၅း ၅း ၅၀ ႏႈန္းအရ ေဖ်ာ္ထားေသာ ေဘာ္ဒိုေဆး (Bordeaux Mixture) ရည္ျဖင့္ တစ္ဧက (၁၀၀-၁၅၀) ဂါလံႏႈန္းျဖင့္ (၁၀-၁၅) ရက္ျခား ဖ်န္းေပးပါ။
(၅) အာလူးကို ေလွာင္ရာတြင္ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းရန္ႏွင့္ အပူခ်ိန္ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးပါ။ ေရာဂါရအာလူးမ်ားကို ဖယ္ရွားသိုေလွာင္ပါ။
(၆) စိုက္ခင္းအနီးရွိေရာဂါရ အာလူးပင္မ်ား/ ခရမ္းခ်ဥ္ပင္မ်ားႏွင့္ အျခားေရာဂါလက္ခံပင္မ်ားကို ဖ်က္ဆီးပါ။
(၇) အားလူးဥေဖာ္ရာတြင္ ဒါဏ္ရမရေအာင္ ဂရုစိုက္ပါ။
(၈) ေဒသအလိုက္ ခံႏိုင္ရည္ရွိေသာမ်ိဳးကို ေရြးစိုက္ပါ။
(၉) အာလူးမ်ိဳးဥ (၁၀၀) ကီလိုကို မႈိသတ္ေဆး ဟိုမိုင္း (Homai 80 WP) ၀.၂ ကီလိုႏႈန္းျဖင့္ လူးနယ္စိုက္ပ်ိဳးပါ။
ျမန္မာ့စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္း
The post အာလူးေႏွာင္းပင္နာက်ေရာဂါ ကာကြယ္နည္းအေၾကာင္း appeared first on Myanmar Farmers' Portal.