မ်ိဳးရင္း – Magnoliaceae (စံကား၀ါမ်ိဳးရင္း)
ရုကၡေဗဒအမည္ – Michelia champaca Linn.
အေခၚအေ၀ၚ
(က) ျမန္မာအမည္ – စံကား၀ါ
(ခ) အဂၤလိပ္အမည္ – Golden or Yellow Champa.
(ဂ) ကခ်င္အမည္ – Chyamka; Laran.
(ဃ) မြန္အမည္ – Kyom par.
(င) ရွမ္းအမည္ – Sam-Lung (Mawk).
ပံုသ႑ာန္
အပင္
အၿမဲစိမ္းလန္းေသာ အပင္ႀကီးမ်ိဳး ျဖစ္၏။ အကိုင္း အခက္မ်ား ျဖာထြက္၍ အေမြးႏုမ်ားျဖင့္ ဖံုးလႊမ္းေနသည္။ အေခါက္ ေခ်ာမြတ္၍ မီးခိုးေရာင္ ရွိသည္။ အတြင္းသား ေပ်ာ့သည္။
အရြက္
ဘဲဥပံု၊ လွံစြပ္ပံုသ႑ာန္ရွိသည္။ ၈ – ၁၀ လက္မထိ ရွည္၍ ရြက္ညွာ ၁ လက္မခန္႔ထိရွိသည္။ အရြက္ႏုစဥ္ အေမြးႏုကေလးမ်ားရွိ၍ ရင့္ေသာအခါ ေျပာင္ေခ်ာသည္။ ရြက္နားညီသည္။
အပြင့္
တစ္ပြင့္တည္း ပြင့္၍ လိေမၼာ္ေရာင္ သို႔မဟုတ္ အ၀ါေဖ်ာ့ေရာင္ သို႔မဟုတ္ အျဖဴေရာင္ရွိၿပီး အလြန္ေမႊးႀကိဳင္သည္။ ပြင့္ဖက္ ၂ လက္မ မွ ၃ လက္မထိ ရွည္၏။ ေသးငယ္ေသာ ၀တ္ဆံမ်ားပါရွိသည္။ ပြင့္ညွာတိုသည္။ ကဆုန္၊ နယုန္လတြင္ အပြင့္ပြင့္သည္။
အသီး
၁-၂ လက္မထိ ရွည္သည္။ အခိုင္လိုက္ သီးသည္။ ပန္းညိဳေရာင္ အေစ့မ်ား ပါရွိသည္။ ေတာ္သလင္းလတြင္ စတင္သီးသည္။
ေပါက္ေရာက္သည့္ ေဒသ
ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ ႔အျပားတြင္ ေပါက္ေရာက္သည္။
ေပါက္ေရာက္ပံု
သဘာ၀အေလ်ာက္ ေပါက္ေရာက္သည္။
အသံုးျပဳသည့္ အစိတ္အပိုင္း
အပြင့္၊ အရြက္၊ အသီး၊ အေခါက္၊ အျမစ္။
အာနိသင္
ျမန္မာေဆးက်မ္းအလို အရ စံကား၀ါသည္ ဖန္ခ်ိဳေသာ အရသာရွိ၍ ေအးေသာ ဂုဏ္သတၱိရွိ၏။ သုတ္ကိုပြားေစ၍ ႏွလံုးအက်ိဳးျပဳ၏။ သည္းေျခ၊ သလိပ္တို႔ကိုႏိုင္၏။ ေသြးအန္ ေသြးက်၊ ဆီးေအာင့္၊ ႏူနာ၊ အဆိပ္၊ ယားနာ၊ အနာေပါက္ တို႔ကို ေပ်ာက္ကင္းေစ၏။
အသံုးျပဳပံု
အပြင့္
၁။ အပြင့္ကို ညက္ေအာင္ႀကိတ္၍ ေရေအးႏွင့္ ေဖ်ာ္ေသာက္ေသာ္ ဆီးေအာင့္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္အားနည္းျခင္း ေရာဂါမ်ား ေပ်ာက္၍ ဆီးကို ရႊင္ေစသည္။
၂။ အပြင့္ျပဳတ္ရည္ကို ေသာက္ေသာ္ အစာအိမ္နာက်င္ေသာ ေရာဂါ၊ ေလေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ေညာင္းက်ေရာဂါမ်ား ေပ်ာက္၏။
အရြက္
၁။ အရြက္နုစိမ္ရည္ကိုစစ္၍ မ်က္စိတြင္ ခတ္ေပးေသာ္ မ်က္စိတြင္းရွိ အညစ္အေၾကးမ်ား စင္ၾကယ္ၿပီး မ်က္စိအားနည္းေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
၂။ အရြက္ကို ေရညွစ္၍ ပ်ားရည္ႏွင့္ ေရာေသာက္ေသာ္ ရင္ဘတ္ေအာင့္နာကို ေပ်ာက္ကင္းေစ၏။ ၀မ္းတြင္းရွိ တုတ္ပိုး၊ သန္ပိုးမ်ားကိုလည္း က်ဆင္းေစနိုင္၏။
အသီး
၁။ အသီးကို ျဖစ္ေစ၊ အေစ့ကို ျဖစ္ေစ ေရႏွင့္ေသြးလိမ္းေသာ္ ေပါင္၌ အက်ိတ္အဖုျဖစ္ျခင္း ေပ်ာက္၏။
၂။ အသီးခြံႏွင့္ ပင္စည္ေခါက္မ်ားကို ႏူနာေရာဂါ ကုသရာတြင္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳသည္။
အေခါက္
၁။ အေခါက္မႈန္႔ကို ပ်ားရည္ႏွင့္ ေရာလ်က္ေသာ္ ေခ်ာင္းေျခာက္ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
၂။ အေခါက္ကို ျပဳတ္ေသာက္ေသာ္ နာတာရွည္ ေလေရာဂါ အဆစ္ေရာင္ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
အျမစ္
၁။ အျမစ္ေျခာက္ကို ျဖစ္ေစ၊ အျမစ္အေခါက္ကို ျဖစ္ေစ ဒိန္ခ်ည္ႏွင့္ေရာႀကိတ္၍ အနာမ်ားေပၚ၌ အံုေပးေသာ္ အနာနုလွ်င္ ပိန္၍ ရင့္လွ်င္ ျပည္ေပါက္၍ ေပ်ာက္၏။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ေဆးညႊန္းမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာ သမားေတာ္ႀကီးမ်ား၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ယူၿပီးမွ သံုးစြဲသင့္ ပါသည္။
Source – စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးဌာန
The post စံံကား၀ါ အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ appeared first on Myanmar Farmers' Portal.