သခြားသည္ ဖရဲ၊ သခြားေမႊး၊ ၾကက္ဟင္းခါး၊ ပံုလံုတို႔ႏွင့္အတူ မ်ိဳးရင္း( Cucurbitaceae )တြင္ ပါဝင္သည္။
၎ အပင္မ်ားတြင္ တစ္ပင္ထဲ၌ အဖိုပြင့္ႏွင့္ အမပြင့္ သီးျခားတည္ေနေသာ ပင္တည္းလိင္စံု(Monoecious) အမ်ိဳး အစားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပြင့္ျခားဝတ္မႈန္ကူးမွသာလွ်င္မ်ိဳးေအာင္ႏိုင္သည္။ သို႔ပါေသာေၾကာင့္ ၎အပင္မ်ား မ်ိဳးေအာင္ေစ ရန္ အင္းဆက္အကူအညီျဖင့္ ဝတ္မႈန္ကူးျခင္း( Entomo-phily )ျဖစ္ေစ၊ လူျဖင့္ ဝတ္မႈန္ကူးေပးျခင္း( Hand pollination )ျဖင့္ ျဖစ္ေစ နည္းလမ္းႏွစ္သြယ္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။
အင္ဆက္အကူ( Entomophily )ျဖင့္ ဝတ္မႈန္ကူးျခင္းသည္ သဘာဝနည္းလမ္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္မိမိစိုက္ခင္းအတြင္း ဝတ္မႈန္ကူး အင္းဆက္မ်ားလာေရာက္ေစရန္ စီမံေပးရံုျဖင့္ ကရိကထ မမ်ားပဲလုပ္ငန္းၿပီးေျမာက္ေစသည္။ သို႔ေသာ္ မ်ိဳးစပ္ရန္ႏွင့္မ်ိဳးယူရန္အတြက္ဆိုပါက ယခုနည္းလမ္းသည္
သင့္ေလ်ာ္ျခင္းမ႐ွိေခ်။
ဒုတိယနည္းလမ္းျဖစ္ေသာ လူျဖင့္ ဝတ္မႈန္ကူးေပးျခင္း( Hand pollination )လုပ္ငန္းသည္ ကရိကထမ်ားေသာ္လည္း မ်ိဳးအျဖစ္ခံယူျခင္း၊ မ်ိဳးစပ္ျခင္းတို႔တြင္အားသာခ်က္ မ်ားစြာ႐ွိသည္။ Pollination control ေကာင္းစြာျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။
သာမန္စိုက္ခင္းမ်ားတြင္ လုပ္ေလ့လုပ္ထနည္းေသာ္လည္းသိပၸံနည္းက် စီးပြားျဖစ္ စိုက္ခင္းမ်ားတြင္ျပဳလုပ္ၾကသည္။
ဖရဲ၊ သခြားပင္မ်ားကို ဝတ္မႈန္ကူးေပးျခင္း ဆိုသည္မွာအဖိုပြင့္မွ ဝတ္မႈန္မ်ားကို အမဝတ္မႈန္ခံေပၚသို႔
ေရာက္႐ွိ ေစျခင္းျဖစ္သည္။ ဝတ္မႈန္ကူးေပးရန္ေဆာင္ရြက္မည္ဆိုပါက မိမိတို႔၏ အပင္သည္ က်မ္းမာသန္စြမ္း၍ ေရာဂါ/ပိုးမႊားကင္းစင္ေသာအပင္မ်ားျဖစ္ရပါမည္။
အရြယ္ေရာက္ ပန္းျပသည္ႏွင့္ ဝတ္မႈန္ကူးေပးသည့္ လုပ္ငန္းအား စတင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ အမပြင့္သည္ ပန္းပြင့္လာသည့္အခ်ိန္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ နံနက္ ၇ နာရီမွ ၁၀ နာရီအတြင္း ေဆာင္ရြက္ရမည္။ ထို အမပြင့္ဝတ္မႈန္ခံေပၚသို႔ အျခားအပင္မွ အဖိုပြင့္ ၂ ပြင့္ခူးယူ၍ အဖိုဝတ္မႈန္မ်ား ေရာက္႐ွိေစရန္ျပဳလုပ္ေပးရမည္။
ယင္းသို႔ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ေဆးသုပ္စုပ္တံအေသးျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နားၾကပ္ ဂြမ္းတံျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ အမပြင့္ေပၚသို႔အဖိုပြင့္၏ ဝတ္ဆံတိုင္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ တိုက္႐ိုက္ထိစပ္ကာအသာအယာ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္သည္။
ဝတ္မႈန္ကူးေပးရာတြင္ ျမန္ႏိုင္သမွ် ျမန္ဆန္စြာေဆာင္ရြက္ရသည္။ မ်ိဳးအျဖစ္ခံယူမည္ဆိုပါက
အပင္၌ ပထမဆံုးအပြင့္ကို ခ်န္လွန္၍ ဒုတိယအပြင့္ႏွင့္ေနာက္ပိုင္းထြက္ေသာ အပြင့္မ်ားကိုသာ မ်ိဳးခံသင့္သည္။ တစ္ပင္လွ်င္ သံုးပြင့္ခန္႔ ဝတ္မႈန္ကူးေပးၿပီး စိတ္ႀကိဳက္သီးတစ္လံုးကိုသာ မ်ိဳးခံယူရမည္။
ဝတ္မႈန္ကူးၿပီးေနာက္ ေသခ်ာမွတ္သား၍ စကၠဴအိပ္စြတ္ေပးျခင္း( သို႔မဟုတ္ ) အျခားေသာအပြင့္မ်ားမွ ဝတ္မႈန္မ်ားေရာက္႐ွိမလာေစရန္ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္။ ဝတ္မႈန္ကူးၿပီး ၅ ရက္ ( သို႔ ) တစ္ပတ္ခန္႔တြင္ စိတ္ႀကိဳက္တစ္လံုးသာခ်န္ၿပီးအဆင့္မမီေသာ အျခားအသီးကင္းမ်ားကို ေခြၽပစ္ရမည္။
မ်ိဳးခံယူရန္ မဟုတ္ပဲ အသီးေရာင္းခ်ရန္အတြက္ ဆိုပါက မ်ိဳးအလိုက္ ခ်န္ထားရမည့္ အသီးအေရအတြက္ကိုသင့္ေလ်ာ္သလို ထား႐ွိႏိုင္သည္။ ဥပမာ – သခြားတြင္၁၅ လံုးထက္မပိုေသာ အေရအတြက္ ဖရဲ၊ သခြားေမႊးအတြက္ ၁ လံုး ၂ လံုး ၃ လံုး အစ႐ွိသျဖင့္ ခ်န္ထားႏိုင္သည္။ မိမိ လိုခ်င္သည့္အသီးအေရအတြက္ထက္ အပိုေစာင္း၍ ဝတ္မႈန္ကူးေပးထားရမည္။သို႔မွသာ အဆင့္မီေသာ အသီးမ်ားကို စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ယခုအခါ ျမန္မာေတာင္သူအမ်ားစုသည္ အထြက္ေကာင္းႏိုင္ငံျခား စပ္မ်ိဳးမ်ားကို လြန္စြာအားထားေနၿပီး ေဒသခံမ်ိဳးမ်ားမွာ နည္းပါးစျပဳလာသည္။မိမိ ေဒသ မူရင္းအထြက္ေကာင္းမ်ိဳးမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ကာ မ်ိဳးအျဖစ္ စနစ္တက်ခံယူ၍ မ်ိဳးထိန္းသိမ္းသည့္အေနျဖင့္စိုက္ပ်ိဳးထားသင့္သည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆမိပါသည္။သို႔မဟုတ္ပါက ေဒသခံမ်ိဳးမ်ား ေပ်ာက္ပ်က္သြားႏိုင္သည္။ေနာင္လာေနာင္သား စိုက္ပ်ိဳးသူမ်ားအား ေဒသမ်ိဳးဟုဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ အ႐ုပ္ေရးျပရမည့္ အျဖစ္မ်ိဳး
ေရာက္႐ွိသြားႏိုင္သည္။
ေဒသခံ မ်ိဳးမ်ားတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား႐ွိေသာ္လည္းအားသာခ်က္မ်ားလည္း ႐ွိၾကသည္။ ကြၽမ္းက်င္ေသာပညာ႐ွင္မ်ား၏ အၾကံဥာဏ္ရယူကာ ေဒသခံ မ်ိဳးမ်ားကိုေကာင္းမြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား႐ွိေနပါသည္။ ႐ွာေဖြေလ့လာ၍ မ်ိဳးမေပ်ာက္ေစရန္ ဝိုင္းဝန္းေဆာင္ရြက္သင့္သည္။
အခ်ိဳ႕ေသာ စိုက္ပ်ိဳးသူမ်ားသည္ မိမိစိုက္ခင္းအတြင္း႐ွိ အပင္မွ အႀကီးဆံုးအသီးကို ခ်န္လွန္၍ မ်ိဳးအျဖစ္
ခံယူေနၾကသည္မွာ မွားယြင္းေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ျဖစ္သည္။ မ်ိဳးအျဖစ္ ခံယူမည့္အပင္သည္ နည္းစနစ္က်နစြာ သီးသန္႕ စိုက္ပ်ိဳး၍ မ်ိဳးယူျခင္းသည္သာ မွန္ကန္ေသာ လုပ္ရပ္ျဖစ္သည္။ သာမန္စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ အပင္မွ အလံုးႀကီးႀကီး အသီးလွလွသည္ မ်ိဳးမျဖစ္ေစသလို ၎အသီးမွရ႐ွိေသာ အေစ့သည္လည္း မ်ိဳးေစ့မဟုတ္ပါ သာမန္အေစ့မွ်သာျဖစ္သည္။
စိုက္ပ်ိဳးသူက ထိန္းေက်ာင္းျခင္းမ႐ွိေသာ အေစ့သည္ ေပါက္လႊတ္ပဲစား မိမစစ္ ဖမစစ္ မ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္သည္ကိုသတိခ်ပ္ေစလို သည္။ မ်ိဳးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္မွသာလွ်င္မ်ိဳးေစ့ရႏိုင္ေၾကာင္းတင္ျပအပ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ ယခုေရးသားထားေသာ စာစုသည္မ်ိဳးခံယူရန္အတြက္ ရည္ရြယ္ေရးသားထားျခင္း မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ မ်ိဳးခံယူရန္ဆိုပါက ျပည့္စံုျခင္းမ႐ွိႏိုင္ပါ။ မိမိတို႔ စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ အပင္မ်ားဝတ္မႈန္ကူးျခင္းလုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္ကာ သီးႏွံအထြက္ႏႈန္းေကာင္းမြန္ေစရန္အတြက္သာ ရည္ရြယ္ပါသည္။
Source – Nyan Myint
The post သခြားပြင့္အား ဝတ္မႈန္ကူးေပးျခင္း ( Cucumber Pollination ) appeared first on Myanmar Farmers' Portal.