အပင္ညႇိဳးျခင္းကိုျဖစ္ေစသည့္ အရင္းခံအေၾကာင္းတရား မ်ားစြာ႐ွိေ သာ္လည္း အေျခခံ အားျဖင့္ အပင္ညႇိဳးျခင္း(Plant Wilting) ကိုယာယီညႇိဳးျခင္း( Temporary wilting ) ႏွင့္အဆံုး တိုင္ညႇိဳးျခင္း ( Permanent wilting ) ဟူ၍၂ မ်ိဳး ခြဲျခားႏိုင္သည္။ေျမဆီလႊာ အတြင္း ေရ ျပတ္လပ္ၿပီး စိုထိုင္းဆ ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာသည့္အပင္ညႇိဳးျခင္း လကၡဏာ ကိုသာအသိမ်ား၍အပင္ကိုညႇိဳးႏြမ္း သြားေစသည့္ အရင္းခံ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို အေတြ ႔အၾကံဳႏု နယ္ေသာ စိုက္ပ်ိဳးေရးသမားမ်ားက သိ႐ွိထားျခင္း မ႐ွိၾကပါ။
ဥပမာ – ရႊံေစးဆန္ေသာ ေျမဆီလႊာတြင္ စိုက္ပ်ိဳးထားေသာအပင္၏ အျမစ္မႊာမ်ားသည္ျဖန္႔က်က္ ႏိုင္အား အလြန္နည္းၿပီး ေအာ္ဂဲနစ္ အေဆြးပစၥည္းမ်ား ေပါႂကြယ္ဝေနသည့္ ေနရာတြင္ေပါက္ေ ရာက္ေ နေ သာ အပင္၏ အျမစ္မႊာမ်ား ျဖန္႔က်က္ႏိုင္အားထက္ မ်ားစြာ ေလ်ာ့နည္းမည္မွာ အမွန္ ပင္ျဖစ္သည္။ အျမစ္မႊာမ်ား ျဖန္႔က်က္အား ေကာင္းမြန္ေသာ အပင္သည္ ေရ ႏွင့္ ဓာတ္ ဆား မ်ားကို ေကာင္းစြာ စုပ္ယူႏိုင္သျဖင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ေျခာက္ေသြ႔၍ေလပူတိုက္ျ ခင္း ကို ခံရေစကာမူ အပင္ညႇိဳးျခင္းသည္ေခတၱ ယာယီသာ ျဖစ္ေပၚႏိုင္သည္။
အပင္ညႇိဳးျခင္းကို ျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ာ
၁။ ေျမဆီလႊာ အတြင္း႐ွိ ေရ / စိုထိုင္းဆ
(Soil Water/Moisture)
အပင္မ်ား ႀကီးထြား ဖြံ႔ၿဖိဳးရန္ ေရသည္ မ႐ွိမျဖစ္ လိုအပ္သည္။ အပင္ ၏ ဇီဝ ကမၼဆိုင္ရာ လုပ္ငန္း မ်ားတြင္အဓိက အခန္းက႑မွ ပါဝင္ လ်က္ ႐ွိသည္။ေရသည္ အပင္အား ေထာင္မတ္ေနေစ ရန္တနည္း အားျဖင့္ ျပန္႔တင္းေနေစရန္ျပန္႔တင္းအား( Turgor pressure )အတြက္အထူး ပင္ လိုအပ္လွသည္။
အပင္တစ္ပင္၏ အစိတ္အပိုင္းအားလံုးကိုေရျဖင့္ အမ်ားဆံုး ဖြဲ႔စည္းထားၿပီး ခန္႔ မွန္းေျခအားျဖင့္ ႐ွင္သန္ေနေသာ အပင္တြင္ေရ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္း မွ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ပါဝင္ေၾကာင္း သိရသည္။ အပင္မ်ိဳးစိတ္အလိုက္ ေရပါဝင္မႈအခ်ိဳးအစား ကြာျခားႏိုင္သည္။
ဥပမာ – ခရမ္းခ်ဥ္သီး တစ္လံုးတြင္ ပါဝင္ေနေသာေရ အခ်ိဳး အစားသည္ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔႐ွိသည္ ။ႏြားႏို႔တြင္ပါဝ င္ေသာ ေရပါဝင္မႈ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ၈၇ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ သာ ႐ွိေသာေၾကာင့္
ႏြားႏို႔ ထက္ပင္ ခရမ္းခ်ဥ္သီးက ေရပါဝင္ႏႈန္းမ်ားေနေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ငွက္ေပ်ာသီးတြင္ ေရ ရ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ပါဝင္ေနၿပီးယုတ္စြအဆံုး ေျခာက္ေသြ႔ေနေသာေနၾကာေစ့ေလွာ္၌ ပင္ ေရ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ပါဝင္ေနသည္။
အပင္တို႔သည္ ယင္းတို႔အတြက္ လိုအပ္ေသာေရကို အပင္ အစိတ္အပိုင္း အားလံုးမွရယူနိင္ၾကေ သာ္လည္း အဓိက ရယူသည့္ အစိတ္ပိုင္းမွာ ေျမဆီလႊာအတြင္း႐ွိအျမစ္မ်ားျဖစ္သည္။
အပင္မ်ား ေရရယူေသာ ေျမဆီလႊာသည္ေျခာက္ေသြ႔ေနသည္႐ွိေသာ္ ညႇိဳးႏြမ္း၍ေသႏိုင္ သည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အပင္မ်ား ညႇိဳးႏြမ္းေနျခင္းသည္ေျမဆီလႊာ ေျခာက္ေသြ႔၍ ေရလိုအပ္ေ နေၾကာင္းနိမိတ္ျပျခင္းျဖစ္သည္။
တခါတရံ ရာသီဥတု ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔ေသာေန႔တြင္ မြန္းလြဲပိုင္းအခ်ိန္၌ အပင္တို႔သည္
အရြက္ မ်ား ငိုက္က်လ်က္ ညႇိဳးေရာ္ေနသည္ကိုေတြ႔ဖူးၾကလိမ့္မည္။
အကယ္၍ ၎ အပင္တို႔ ေပါက္ေရာက္ရာေျမတြင္ေရ( အစိုဓာတ္ )အေတာ္သင့္႐ွိေနပါက
ညေနေစာင္း အခ်ိန္တြင္ ညႇိဳးေရာ္ေနေသာအရြက္မ်ားသည္ ျပန္လည္လန္းဆန္းလာၾကသည္။
အပင္သည္ နံနက္ပိုင္းအခ်ိန္တြင္ ညႇိဳးႏြမ္းေနၿပီး ညေနပိုင္း အပူခ်ိန္ေလ်ာ့နည္းသြားခ်ိန္တြင္
ျပန္လည္လန္းဆန္းလာျခင္းအား ယာယီညႇိဳးျခင္း(Temporary wilting)ဟု ေခၚသည္။
အပင္၏ ေရစုပ္ျခင္းႏႈန္းထက္ ပင္ေငြ႕ျပန္ျခင္း( Transpiration ) ႏႈန္းကေခတၱမွ်လြန္သြားပါက ယာယီညႇိဳးျခင္းျဖစ္ေပၚ ႏိုင္သည္။
ယာယီညႇိဳးျခင္းသည္ အရြက္မ်ားတြင္ေရေပ်ာက္ဆံုးေလ်ာ့ နည္းမႈမ်ား၍အရြက္႐ွိ ေရထုထည္ သည္ နဂို႐ွိသည္ထက္ေလ်ာ့နည္းသြားေသာအခါ အရြက္ျပန္႔တင္းအား ေလ်ာ့က်သြားၿပီး အရြက္မ်ား ညႇိဳးက်သြားျခင္းျဖစ္သည္။
တခ်ိဳ႕ေသာ အပင္မ်ားသည္ အပူခ်ိန္ျမင့္မားၿပီးေျမဆီလႊာအတြင္း႐ွိ ေရ အစိုဓာတ္ အလြံအကြၽံ
ေလ်ာ့နည္းေနခ်ိန္တြင္ ညႇိဳးက်ျခင္း ျဖစ္ေနေသာ အပင္ကို မည္မွ်ပင္ ေရေလာင္းေစကာမူ
ျပန္လည္လန္းဆန္း မလာေတာ့ဘဲ ညႇိဳးက်ျခင္းသည္ အဆံုးတိုင္ညႇိဳးျခင္း( Permanent wilting )
ျဖစ္သည္။
အပင္၏ သက္႐ွိအပိုင္းမ်ားတြင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ရေသာ ေရသည္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားၿပီး
ျဖစ္သျဖင့္ အပင္အတြင္း၌ ေရမ႐ွိေတာ့ဘဲေခတၱသာမဟုတ္ အစဥ္ညႇိဳးႏြမ္းရသည္ျဖစ္၍
ေနာက္ဆံုးတြင္ အပင္ေသသြားသည္။
ေျမဆီလႊာအတြင္း အပင္တို႔အတြက္ လိုအပ္သည့္လံုေလာက္ေသာ အစိုဓာတ္ မ႐ွိသည့္အခါ
အပင္သည္ ညႇိဳးက်ေစသကဲ့သို႔ စိုစြတ္ေနေသာေျမဆီလႊာတြင္လည္း အပင္ညႇိဳးႏြမ္းျခင္း
ျဖစ္ေပၚ ႏိုင္သည္။အေၾကာင္းမွာ ကြန္တိန္နာအတြင္း စိုက္ပ်ိဳးေသာအပင္မ်ားတြင္ ေရထြက္ေပါက္ မလံုေလာက္သည့္အေျခအေနတြင္ျဖစ္ေစ၊ ေျမသားဖြဲ႔စည္းပံု အလြန္ေစးေသာ ရႊံ ့ေစးေျမတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေသာအပင္မ်ားတြင္ျဖစ္ေစ၊ မိုးရြာသြန္းမႈမ်ားၿပီးေရဝပ္သည့္အခါ အပင္သည္ ညႇိဳးက်သြားျခင္း
ျဖစ္ေပၚ ႏိုင္သည္။
ထိုကဲ့သို႔ ျဖစ္ျခင္းသည္ ေျမဆီလႊာအတြင္း ေရပါဝင္မႈမ်ားျပားၿပီး အျမစ္မ်ား ေရနစ္၍ ေအာက္ဆီဂ်င္ လံုေလာက္မႈမ႐ွိေတာ့ဘဲ အပင္သည္ ညႇိဳးႏြမ္းသြားျခင္းျဖစ္သည္။ အပင္သည္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ေရဝပ္ဒဏ္ခံရပါက ေသဆံုးသည္အထိ ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ စိုက္ခင္း မ်ားထက္ ကြန္တိန္နာအတြင္း စိုက္ပ်ိဳး ေသာ အပင္မ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးေတြ႔ရသည္။
၂။ အပူခ်ိန္ျမင့္မားျခင္း( High Temperatures )
ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔ေသာေန႔တြင္ အပင္အား ဂ႐ုမစိုက္မိပါက ပို၍ျမန္ဆန္စြာ ညႇိဳးႏြမ္းေလ့႐ွိၿပီး ယင္းအေျခအေနတြင္ေလပူထပ္တိုက္ခံရပါက ညွိုဳးႏြမ္းျခင္းသည္ အဆံုးထိတိုင္ ျဖစ္ေပၚ ေစႏိုင္သည္။
ညႇိဳးႏြမ္းျခင္းသည္ အပူခ်ိန္ျမင့္ေသာ မြန္းတဲ့ခ်ိန္ သို႔မဟုတ္ မြန္းလြဲခ်ိန္ ဝန္းက်င္တြင္
ျဖစ္ပြားေလ့႐ွိသည္။
ညႇိဳးႏြမ္းေနေသာအပင္သည္ အပူခ်ိန္ ေလ်ာက်သြားသည့္ ညေနအခ်ိန္ သို႔မဟုတ္ေနာက္တစ္ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ နလန္ထူလာၿပီး ျပန္လည္လန္းဆန္းလာႏိုင္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ ပံုစံမ်ိဳးအား ေရႊဖယံုပင္မ်ား(Pumpkins) သခြားေမႊးပင္မ်ား(Squashes)ႏွင့္အျခား ႏြယ္တက္ပင္မ်ား(Vining crops)တြင္ အမ်ားဆံုး ေတြ႔ရေလ့႐ွိ၍ ပန္းပင္မ်ား၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ပင္မ်ားႏွင့္ အပင္မ်ားစြာတို႔တြင္
ျဖစ္ေပၚ ႏိုင္သည္။
၃။ အလင္းေရာင္( Light/Sunlight )
အပင္မ်ားသည္ ေႏြရာသီ ေနေရာင္ေအာက္တြင္ညႇိဳးႏြမ္းေလ့႐ွိသည္။ ေႏြရာသီကာလ ေန႔လည္ခင္းအခ်ိန္ ေျခာက္ေသြ႔ေနစဥ္အရြက္မ်ားသည္ မီးေလာင္ထားသကဲ့သို႔ ညႇိဳးႏြမ္းေနတက္သည္။ သို႔ေသာ္ အျမဲတမ္းေတာ့မဟုတ္ေခ်။ေနေရာင္ျခည္ေအာက္ တိုက္႐ိုက္က်ေရာက္ေနေသာအပင္မ်ားကို အရိပ္ဖန္တီးေပးျခင္း၊ ကြန္တိန္နာအတြင္း
စိုက္ပ်ိဳးေသာ အပင္မ်ားကို အရိပ္ေအာက္ ေျပာင္းေရႊ႔ေပးျခင္းျဖင့္ ေနေရာင္ျခည္ေၾကာင့္
ညႇိဳးႏြမ္းသည့္ ျပႆနာကို ေျဖ႐ွင္းႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အပင္တို႔သည္ အစာခ်က္လုပ္ရန္
ေနေရာင္ျခည္လိုအပ္ေသာေၾကာင့္ အျမဲတေစ အရိပ္ေအာက္တြင္ ႐ွိမေနသင့္ေခ်။ ေနေရာင္ျခည္ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေသာ အပင္တို႔ကို အရိပ္ေအာက္တြင္ ရက္ၾကာ႐ွည္စြာ
ေျပာင္းေရႊ႔ထားပါက ေဒါင္လိုက္ ႐ွည္လ်ားသြားၿပီး ေပ်ာ့ေခြသြားႏိုင္သည္။
၄။ ေျမဆီလႊာ အာဟာရ( Soil Fertility )
တခါတရံတြင္ မိမိတို႔စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ အပင္မ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာ သန္စြမ္းေစလို၍ ေျမၾသဇာမ်ားကို အပင္လိုအပ္ေသာ ပမာဏထက္ ေက်ာ္လြန္ကာ အလြန္အကြၽံအသံုးျပဳၾကသည္။ အသံုးျပဳသည့္ ေျမၾသဇာ ပမာဏသည္ လြန္သြားခဲ့ေသာ္ အပင္ကို ညႇိဳးႏြမ္းေစႏိုင္သည္။
အထူးသျဖင့္ ေျမခ်စိုက္ေသာ အပင္မ်ားထက္အိုး၊ ခြက္မ်ားအတြင္း စိုက္ပ်ိဳးေသာအပင္မ်ားတြင္ အေတြ႔ရမ်ားသည္။ ေျမဆီလႊာအတြင္း႐ွိ ေျမေပ်ာ္ဝင္ရည္ထဲတြင္ ဓာတ္ဆားျပင္းအားသည္ အနည္းငယ္သာ႐ွိျခင္းေၾကာင့္ အျမစ္မႊာမ်ား၏ ေရ ရယူျခင္းလုပ္ငန္းအား ထိခိုက္မႈ သိပ္မ႐ွိပါ။
ဆားေပါက္ေျမ (သို႔) ဓာတ္ဆားပါဝင္မႈမ်ားေသာေျမတြင္ ေျမေပ်ာ္ဝင္ရည္ထဲ၌ ေပ်ာ္ဝင္ေနသည့္
ဓာတ္ဆားျပင္းအားသည္ မ်ားေနေသာေၾကာင့္ အပင္တြင္းမွ ေရမ်ားသည္ အျမစ္မွတဆင့္
တဖက္သတ္စိမ့္ျခင္း( Osmosis ) နည္းျဖင့္ ဖာသာအေလ်ာက္ စိမ့္ထြက္တက္သည္။
ထိုအခါ အပင္အတြင္း ေရ ဓာတ္ေလ်ာ့နည္းၿပီး အပင္ညႇိဳးျခင္းကို ျဖစ္ေပၚ ေစႏိုင္သည္။
ဤကဲ့သို႔ေသာ အျဖစ္မ်ိဳးကို ဓာတ္ေျမၾသဇာ ပိုလွ်ံစြာ ေကြၽးထားေသာ စိုက္ပ်ိဳးပင္တို႔တြင္
ေတြ႔ႏိုင္သည္။
၅။ အပင္ ေရာဂါ( Plant Disease )
အပင္ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ အပင္တို႔အား ညႇိဳးႏြမ္းျခင္းႏွင့္ ေသဆံုးျခင္းတို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။
င႐ုတ္၊ ခရမ္းခ်ဥ္၊ ဗူး၊ ဖယံု အစ႐ွိသည့္ အပင္မ်ားတြင္ က်ေရာက္တက္ေသာ
ျဖဴဆာရီယမ္ ပင္ညႇိဳးေရာဂါ ( Fusarium wilt disease ) သည္ စိမ္းလန္းေနေသာ လက္ခံပင္တြင္
ျဖစ္ျဖစ္ျခင္း အပင္၏ အေပၚ ပိုင္းအရြက္မ်ား စတင္ညႇိဳးႏြမ္းသြားၿပီး ရက္အနည္းငယ္အတြင္း
တစ္ပင္လံုး ညႇိဳးႏြမ္းသြားသည္။ ၎ေရာဂါသည္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္
အပင္မ်ားကို အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ညႇိဳးက်သြားေစသည္။
ျဖဴဆာရီယမ္ ပင္ညႇိဳးေရာဂါသည္ လက္ခံပင္ကိုေသေစတက္ေသာ ေျမေဆာင္မိႈေရာဂါတစ္မ်ိဳး
ျဖစ္သည္။ ျဖဴဆာရီယမ္ ပင္ညႇိဳးေရာဂါ ကဲ့သို႔ပင္ အျခားေသာ ပင္ညႇိဳးေရာဂါမ်ားျဖစ္သည့္
ဗာတီစီလီယမ္ ပင္ညႇိဳးေရာဂါ( Verticillium wilt disease )၊ဘက္တီးရီးယား ပင္ညႇိဳးေရာဂါ
( Bacterial wilt disease )၊ ဝဲလ္နက္ ပင္ညႇိဳးေရာဂါ( Walnut wilt disease )၊စီလီယိုတီယမ္ ပင္ညႇိဳးေရာဂါ( Selerotium wilt disease )၊ အစ႐ွိသည့္ ပင္ညႇိဳးေရာဂါမ်ားသည္ေရာဂါေၾကာင ့္ျဖစ္ေသာ အပင္ညႇိဳးျခင္းမ်ားျဖစ္သည္။
#Nyan Myint
#Pissaya_Info
The post အပင္ညႇိဳးျခင္း( Plant Wilting ) appeared first on Myanmar Farmers' Portal.