ပဲနံ႔သာ စိုက္ပ်ိဳးနည္း

ျမန္မာအမည္               – ပဲနံ႔သာ

အဂၤလိပ္အမည္            – FENUGREEK

ရုကၡေဗဒအမည္           – TRIGONELLA FOENUMGRAECUM LINN

မ်ိဳးရင္း                          – PAPILIONNACEAE

ပံုသ႑ာန္

အနံ႔အလြန္ေမႊးေသာ ရာသီပင္ငယ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ အျမင့္ (၁) ေပမွ (၂) ေပ အထိျမင့္သည္။ အရြယ္မွာ သံုးရြက္ျမႊာေပါင္းျဖစ္ၿပီး ရြက္လြဲထြက္သည္။ အလ်ား (၃/၄) လက္မမွ (၁) လက္မခန္႔ထိ ရွည္သည္။ ပန္းပြင့္မ်ား အ၀ါေရာင္ရွိသည္။ ပြင့္ညွာမဲ့၏။ အသီးမွာ သီးေတာင့္ရွည္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ အလ်ား (၂) လက္မမွ (၃) လက္မ ခန္႔ ရွည္သည္။ အတြင္း၌အေစ့ (၁၀) ေစ့မွ (၂၀) ေစ့ ထိပါရွိသည္။ အေစ့မ်ား ညိဳ၀ါေရာင္ရွိၿပီး အနံ႔အလြန္ ေမႊးသည္။

စိုက္ပ်ိဳးသည့္ေဒသ

ျမန္မာျပည္ေျမျပန္႔လြင္ျပင္၌ ေရလြယ္ကူပါက အနွံ႔အျပား စိုက္ပ်ိဳး ျဖစ္ထြန္းႏိုင္သည္။

ေရေျမရာသီဥတု

သမေႏြး မိုးသင့္ေသာ ေဒသတြင္ ေဆာင္စိုက္သီးႏွံအျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။ ကိုင္းေျမ၊ ကၽြန္းေျမမ်ားတြင္ ပိုမို ျဖစ္ထြန္းသည္။

ေျမျပဳျပင္နည္း

ထယ္ (၁) စပ္ ထိုး၍  ထယ္ခဲေခ်ၿပီး ေရေပးသြင္းရမည္။ ေျမအေနေတာ္အခ်ိန္တြင္ ထြန္ (၄)စပ္ ေမႊေပးသင့္သည္။

ပ်ိဳးေထာင္နည္း

အေစ့ကို တုိက္ရိုက္စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။

စိုက္ပ်ိဳးနည္း

ထြန္ေရးညက္ပါက ေျမေကာင္းေျမညံ့ အလိုက္စိုက္တန္း (၁) ေပ မွ (၂)ေပ အထိ ခြာ၍ စိုက္တန္းအတြင္း ပဲနံ႔သာ မ်ိဳးေစ့ကို ၾကြက္ျမီးတန္းခ်ၿပီး ၾကမ္းတံုးေပါ့ေပါ့့ျဖင့္၄င္း၊ ထြန္-တစိတ္တိုက္၍၄င္း ဖံုးေပးရသည္။ ပဲနံံ႔သာေစ့မွာ ေသးငယ္သျဖင့္ တန္းဆြဲရာတြင္ တန္း ေၾကာင္းမနက္ရန္ လိုသည္။

ေျမၾသဇာေကၽြးနည္း

ေျမဆီ အလြန္မညံ့ေသာ ေျမျဖစ္ပါက သစ္ရြက္ေဆြးေျမခ်ေပးရံုျဖင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစႏိုင္သည္။

မ်ိဳးပြားနည္း

အေစ့မွ တိုက္ရိုက္ စိုက္ပ်ိဳးသည္။

တဧကမ်ိဳးေစ့/ အပင္ႏႈန္း

တဧက အထြက္ ပဲနံ႔သာ မ်ိဳးေစ့ (၂-၄) ၿပီ ခန္႔လိုသည္။

ေရသြင္းနည္း

စိုက္ပ်ိဳးရန္ စိုက္ေရလံုေလာက္ပါက ေဆာင္းရာသီ ဆီးႏွင္းႏွင့္ ပင္လံုေလာက္သည္။ ေရေပးသြင္းလိုပါက  ပန္းပြင့္ျဖိဳင္ခ်ိန္တြင္ ေရတႀကိမ္ေပးသြင္းႏိုင္သည္။

အပင္ျပဳစုနည္း

ပန္းစပြင့္သည္ အထိ ေပါင္းသင္ျခင္း၊ ေျမဆြျခင္း ႏွင့္ ၾကားလိုက္ျခင္းျဖင့္ ျပဳစုေပးရသည္။

က်ေရာက္တတ္ေသာ ပိုးမႊားႏွင့္ ကာကြယ္နည္းမ်ား

အပင္ငယ္မ်ားကိုေျမေအာင္းပိုး ကိုက္ျဖတ္မဖ်က္ဆီးႏိုင္ရန္ မ်ိဳးေစ့ခ်စဥ္ ေျမေအာင္းပိုးသတ္ေဆး သံုးစြဲသင့္သည္။

က်ေရာက္တတ္ေသာ ေရာဂါႏွင့္ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္းမ်ား

အထြက္ထိခိုက္သည္အထိ က်ေ၇ာက္ဖ်က္ဆီးသည့္ေရာဂါမက်ေရာက္ပါ။

အသီးဆြတ္ခူးနည္း

(၃) လခြဲမွ (၄) လခြဲ အတြင္း အသီးမ်ား၀ါေရာင္သန္း၍ အသီးရင့္လာပါက အပင္ကိႏုတ္၍၄င္း၊ တံဇဥ္ျဖင့္ ရိတ္ျဖတ္၍၄င္း ရိတ္သိမ္းနိုင္သည္။ ရိတ္သိမ္းၿပီး ပဲနံ႔သာပင္မ်ားကိုတလင္းသို႕ သယ္ယူ၍ တလင္းသန္႔သန္႔တြင္ အသီးမ်ား ေျခာက္ေအာင္ေနလွန္းရသည္။ အသီး မ်ားေျခာက္ပါက တုတ္ျဖင့္ ရိုက္၍ ျဖစ္ေစ၊ ႏြားျဖင့္နယ္၍ျဖစ္ေစ၊ အေစ့မ်ားကို ထုတ္ယူ စုေဆာင္းႏိုင္သည္။

အထြက္နႈန္း

တဧကဘလွ်င္ အပင္ညံ့ပါက ပဲနံ႔သာေစ့ (၁) တင္းခန္႔သာ ထြက္ႏိုင္ေသာ္လည္း ေျမသန္ အပင္ေကာင္းပါက တဧကလွ်င္ (၄ – ၅) တင္းအထိ ထြက္ရွိႏိုင္သည္။

မ်ိဳးခံယူနည္း

အေစ့ကိုသာ မ်ိဳးအျဖစ္ စုေဆာင္း သိုေလွာင္နိုင္သည္။

သိုေလွာင္နည္း

ေျခာက္ေသြ႕သည့္ေနရာတြင္ အိုးမ်ား၊ ေပပါမ်ားျဖင့္ထည့္၍  အေစ့ထိုး ပိုးမ်ားအလြယ္တကူ မ၀င္ေရာက္ မဖ်က္ဆီးႏိုင္ရန္ အ၀တြင္ အ၀တ္ခင္းၿပီး ၄င္းအေပၚတြင္ သဲၾကမ္း (၃) လက္မခန္႔ထူေအာင္ ထပ္မံထည့္၍ ပိတ္သင့္သည္။ မ်ိဳးေစ့မ်ား ျဖစ္ပါက ပိုမထိုးေစရန္ မ်ိဳးေစ့ ကို ပိုးသတ္ေဆးျဖင့္ စီရင္သင့္သည္။

အသံုးျပဳနည္း

အေစ့   (၁) ဆီးရႊင္ေဆး၊ ၀မ္းေဖာ၀မ္းေရာင္ေပ်ာက္ေဆး၊ ဖ်င္းစြဲနာ၊ အသဲ ႏွင့္သရက္ ရြက္ႀကီးျခင္း၊ အဆစ္ အျမစ္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ တာရွည္ေသာ ေခ်ာင္းဆိုးနာ၊ ေလေဆး၊ အားတိုးေဆးမ်ား ေဖာ္စပ္ရာတြင္ အေစ့ကို ထည့္သြင္း အသံုးျပဳသည္။

(၂) ပဲနံ႔သာေစ့ကို ျပဳပ္၍ ေသာက္ေသာ္ သို႔မဟုတ္ ႏြားႏို႔စစ္ႏွင့္ ျပဳပ္၍ေသာက္ခဲ့ေသာ္ ေညာင္းက်ေရာဂါအတြက္ အက်ိဳးရွိသည္။

(၃) ေသြးေဆး၊ ေခ်ဆတ္ေစေသာ ႏွာေဆးမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္စပ္ၾကသည္။

မွတ္ခ်က္။      ။ ပဲနံ ႔သာေစ့ကို ေဆးဘက္တြင္ ထည့္ေသာအခါ ေနလွန္း၍ အေစ့မ်ား သန္႔ရွင္းေစရန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အမႈိက္သရိုက္ ဖံုမ်ားကင္းေအာင္ ျပဳလ်က္ အိုးသစ္တြင္ သို႔မဟုတ္ သန္႔ရွင္းေသာအိုးတြင္ထည့္၍ မီးသင္းၿပီး ပူေႏြးေသာအခါမွ ေဖာ္စပ္မည့္ေဆးမ်ားတြင္ ထည့္ေရာရ၏။

ေဆးညႊန္းမ်ားကိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာသမားေတာ္ႀကီးမ်ား၏ လမ္းညႊန္မႈကိုယူၿပီးမွ သံုးစြဲသင့္ပါတယ္။

စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးဌာန

Unicode ျဖင့္ဖတ္ရန္

ပဲနံ့သာ စိုက်ပျိုးနည်း

============

မြန်မာအမည် – ပဲနံ့သာ

အင်္ဂလိပ်အမည် – FENUGREEK

ရုက္ခဗေဒအမည် – TRIGONELLA FOENUMGRAECUM LINN

မျိုးရင်း – PAPILIONNACEAE

ပုံသဏ္ဍာန်

အနံ့အလွန်မွှေးသော ရာသီပင်ငယ်မျိုးဖြစ်သည်။ အမြင့် (၁) ပေမှ (၂) ပေ အထိမြင့်သည်။ အရွယ်မှာ သုံးရွက်မြွှာပေါင်းဖြစ်ပြီး ရွက်လွဲထွက်သည်။ အလျား (၃/၄) လက်မမှ (၁) လက်မခန့်ထိ ရှည်သည်။ ပန်းပွင့်များ အဝါရောင်ရှိသည်။ ပွင့်ညှာမဲ့၏။ အသီးမှာ သီးတောင့်ရှည်မျိုးဖြစ်သည်။ အလျား (၂) လက်မမှ (၃) လက်မ ခန့် ရှည်သည်။ အတွင်း၌အစေ့ (၁၀) စေ့မှ (၂၀) စေ့ ထိပါရှိသည်။ အစေ့များ ညိုဝါရောင်ရှိပြီး အနံ့အလွန် မွှေးသည်။

စိုက်ပျိုးသည့်ဒေသ

မြန်မာပြည်မြေပြန့်လွင်ပြင်၌ ရေလွယ်ကူပါက အနှံ့အပြား စိုက်ပျိုး ဖြစ်ထွန်းနိုင်သည်။

ရေမြေရာသီဥတု

သမနွေး မိုးသင့်သော ဒေသတွင် ဆောင်စိုက်သီးနှံအဖြစ် စိုက်ပျိုးကြသည်။ ကိုင်းမြေ၊ ကျွန်းမြေများတွင် ပိုမို ဖြစ်ထွန်းသည်။

မြေပြုပြင်နည်း

ထယ် (၁) စပ် ထိုး၍ ထယ်ခဲချေပြီး ရေပေးသွင်းရမည်။ မြေအနေတော်အချိန်တွင် ထွန် (၄)စပ် မွှေပေးသင့်သည်။

ပျိုးထောင်နည်း

အစေ့ကို တိုက်ရိုက်စိုက်ပျိုးကြသည်။

စိုက်ပျိုးနည်း

ထွန်ရေးညက်ပါက မြေကောင်းမြေညံ့ အလိုက်စိုက်တန်း (၁) ပေ မှ (၂)ပေ အထိ ခွာ၍ စိုက်တန်းအတွင်း ပဲနံ့သာ မျိုးစေ့ကို ကြွက်မြီးတန်းချပြီး ကြမ်းတုံးပေါ့ပေါ့ဖြင့်၎င်း၊ ထွန်-တစိတ်တိုက်၍၎င်း ဖုံးပေးရသည်။ ပဲနံံ့သာစေ့မှာ သေးငယ်သဖြင့် တန်းဆွဲရာတွင် တန်း ကြောင်းမနက်ရန် လိုသည်။

မြေသြဇာကျွေးနည်း

မြေဆီ အလွန်မညံ့သော မြေဖြစ်ပါက သစ်ရွက်ဆွေးမြေချပေးရုံဖြင့် ပိုမိုကောင်းမွန်စေနိုင်သည်။

မျိုးပွားနည်း

အစေ့မှ တိုက်ရိုက် စိုက်ပျိုးသည်။

တဧကမျိုးစေ့/ အပင်နှုန်း

တဧက အထွက် ပဲနံ့သာ မျိုးစေ့ (၂-၄) ပြီ ခန့်လိုသည်။

ရေသွင်းနည်း

စိုက်ပျိုးရန် စိုက်ရေလုံလောက်ပါက ဆောင်းရာသီ ဆီးနှင်းနှင့် ပင်လုံလောက်သည်။ ရေပေးသွင်းလိုပါက ပန်းပွင့်ဖြိုင်ချိန်တွင် ရေတကြိမ်ပေးသွင်းနိုင်သည်။

အပင်ပြုစုနည်း

ပန်းစပွင့်သည် အထိ ပေါင်းသင်ခြင်း၊ မြေဆွခြင်း နှင့် ကြားလိုက်ခြင်းဖြင့် ပြုစုပေးရသည်။

ကျရောက်တတ်သော ပိုးမွှားနှင့် ကာကွယ်နည်းများ

အပင်ငယ်များကိုမြေအောင်းပိုး ကိုက်ဖြတ်မဖျက်ဆီးနိုင်ရန် မျိုးစေ့ချစဉ် မြေအောင်းပိုးသတ်ဆေး သုံးစွဲသင့်သည်။

ကျရောက်တတ်သော ရောဂါနှင့်ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်းများ

အထွက်ထိခိုက်သည်အထိ ကျရောက်ဖျက်ဆီးသည့်ရောဂါမကျရောက်ပါ။

အသီးဆွတ်ခူးနည်း

(၃) လခွဲမှ (၄) လခွဲ အတွင်း အသီးများဝါရောင်သန်း၍ အသီးရင့်လာပါက အပင်ကိနုတ်၍၎င်း၊ တံဇဉ်ဖြင့် ရိတ်ဖြတ်၍၎င်း ရိတ်သိမ်းနိုင်သည်။ ရိတ်သိမ်းပြီး ပဲနံ့သာပင်များကိုတလင်းသို့ သယ်ယူ၍ တလင်းသန့်သန့်တွင် အသီးများ ခြောက်အောင်နေလှန်းရသည်။ အသီး များခြောက်ပါက တုတ်ဖြင့် ရိုက်၍ ဖြစ်စေ၊ နွားဖြင့်နယ်၍ဖြစ်စေ၊ အစေ့များကို ထုတ်ယူ စုဆောင်းနိုင်သည်။

အထွက်နှုန်း

တဧကဘလျှင် အပင်ညံ့ပါက ပဲနံ့သာစေ့ (၁) တင်းခန့်သာ ထွက်နိုင်သော်လည်း မြေသန် အပင်ကောင်းပါက တဧကလျှင် (၄ – ၅) တင်းအထိ ထွက်ရှိနိုင်သည်။

မျိုးခံယူနည်း

အစေ့ကိုသာ မျိုးအဖြစ် စုဆောင်း သိုလှောင်နိုင်သည်။

သိုလှောင်နည်း

ခြောက်သွေ့သည့်နေရာတွင် အိုးများ၊ ပေပါများဖြင့်ထည့်၍ အစေ့ထိုး ပိုးများအလွယ်တကူ မဝင်ရောက် မဖျက်ဆီးနိုင်ရန် အဝတွင် အဝတ်ခင်းပြီး ၎င်းအပေါ်တွင် သဲကြမ်း (၃) လက်မခန့်ထူအောင် ထပ်မံထည့်၍ ပိတ်သင့်သည်။ မျိုးစေ့များ ဖြစ်ပါက ပိုမထိုးစေရန် မျိုးစေ့ ကို ပိုးသတ်ဆေးဖြင့် စီရင်သင့်သည်။

အသုံးပြုနည်း

အစေ့ (၁) ဆီးရွှင်ဆေး၊ ဝမ်းဖောဝမ်းရောင်ပျောက်ဆေး၊ ဖျင်းစွဲနာ၊ အသဲ နှင့်သရက် ရွက်ကြီးခြင်း၊ အဆစ် အမြစ် ကိုက်ခဲခြင်း၊ တာရှည်သော ချောင်းဆိုးနာ၊ လေဆေး၊ အားတိုးဆေးများ ဖော်စပ်ရာတွင် အစေ့ကို ထည့်သွင်း အသုံးပြုသည်။

(၂) ပဲနံ့သာစေ့ကို ပြုပ်၍ သောက်သော် သို့မဟုတ် နွားနို့စစ်နှင့် ပြုပ်၍သောက်ခဲ့သော် ညောင်းကျရောဂါအတွက် အကျိုးရှိသည်။

(၃) သွေးဆေး၊ ချေဆတ်စေသော နှာဆေးများတွင် ထည့်သွင်းဖော်စပ်ကြသည်။

မှတ်ချက်။ ။ ပဲနံ့သာစေ့ကို ဆေးဘက်တွင် ထည့်သောအခါ နေလှန်း၍ အစေ့များ သန့်ရှင်းစေရန် အမျိုးမျိုးသော အမှိုက်သရိုက် ဖုံများကင်းအောင် ပြုလျက် အိုးသစ်တွင် သို့မဟုတ် သန့်ရှင်းသောအိုးတွင်ထည့်၍ မီးသင်းပြီး ပူနွေးသောအခါမှ ဖော်စပ်မည့်ဆေးများတွင် ထည့်ရောရ၏။

ဆေးညွှန်းများကိုတော့ သက်ဆိုင်ရာသမားတော်ကြီးများ၏ လမ်းညွှန်မှုကိုယူပြီးမှ သုံးစွဲသင့်ပါတယ်။

စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန

The post ပဲနံ႔သာ စိုက္ပ်ိဳးနည္း appeared first on Myanmar Farmers' Portal.