သခြားသီးစားတဲ့အခါ အခါးဓာတ္ပါေနတဲ့ အသီးေတြကို မၾကာခဏ စားသံုးမိၾကပါလိမ့္မယ္။
အခက္မသင့္ရင္ သခြားသီးတခ်ိဳ႕ ခါးတက္တာကို လူတိုင္းနီးပါး သိ႐ွိထားပါတယ္။
ဘာ့ေၾကာင့္ ခါးေနတာလဲဆိုတဲ့ အေျဖကိုေတာ့ လူတိုင္း မသိၾကပါဘူး။
တခ်ိဳ႕သူေတြက ေျပာၾကတယ္ ေႁမြေက်ာ္လို႔ ခါးတာပါတဲ့ … ။ ယုတၱိ႐ွိတဲ့ အေျဖမဟုတ္မွန္း သိေသာ္လည္း အရင္ကေတာ့ ဟုတ္သလိုလို ထင္မွတ္ခဲ့ဘူးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ေျပာျပန္တယ္ ဘာ့ေၾကာင့္ ခါးေနတယ္ဆိုတာ မသိေပမဲ့ အရင္းပိုင္းႀကီးေနတဲ့ သခြားသီးေတြက ခါးတက္တယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။
ဒါဆိုရင္ အရင္းပိုင္းႀကီးေနတဲ့ သခြားသီးေတြ အားလံုးက အခါးဓာတ္ပါေနတာမ်ိဳးလား
ဆိုေတာ့လဲ မဟုတ္ျပန္ဘူး။ ေယဘုယ်သေဘာမ်ိဳး ေျပာတာပါတဲ့ … ။
သခြားသီး ဘာ့ေၾကာင့္ခါးတာလဲ ? အေျဖကို ႐ွာေဖြေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ အပင္စားသတၱဝါေတြရဲ႕ရန္ကို ခုခံကာကြယ္ဖို႔ ခါးရျခင္းျဖစ္တယ္ဆိုတာ သိ႐ွိခဲ့ရပါတယ္။
သခြားသီးခါးရျခင္းရဲ႕ အဓိကအေျဖသည္ ခုခံကာကြယ္ေရးစနစ္ေၾကာင့္ဆိုတာ သိၿပီးျဖစ္လို႔
မ်ိဳး႐ိုးဗီဇလိုက္တယ္ဆိုတာ ေျပာဖို႔လိုေတာ့မည္ မထင္ပါ။ တခ်ိဳ႕ေသာ မ်ိဳးဗီဇျပဳျပင္ထားတဲ့
သခြားမ်ိဳးေတြမွာေတာ့ အခါးဓာတ္ပါဝင္မႈ အေတာ္နည္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဓာတုေဗဒဆိုင္ရာ ခုခံကာကြယ္ေရးစနစ္ျဖစ္လို႔ အပင္စားသတၱဝါမ်ား မၾကာခဏ
စားေသာက္ခံရသည့္ အခါမွာျဖစ္ေစ၊ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာျခင္းကဲ့သို႔ ဝန္းက်င္ဖိစီးမႈ
ခံရတဲ့အေျခအေနမွာျဖစ္ေစ အခါးဓာတ္ကို ျဖစ္ေစတဲ့ Ccurbitacins လို႔ ေခၚတဲ့
တာဗင္ႏြိဳက္ ဓာတ္ေပါင္း( Terpenoid compound ) ေတြက ႏိုးႂကြလာၾကပါတယ္။
Momordicoside လို႔ ေခၚတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းကို အပင္ရဲ႕ အရြက္၊ ပင္စည္၊ အျမစ္မ်ားတြင္
အမ်ားဆံုးေတြ႔ရၿပီး အသီးထဲတြင္ တည္ေနေသာ အခါးဓာတ္သည္ အသီးရင့္ခ်ိန္တြင္
အျမင့္ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
ယင္းကဲ့သို႔ အခါးဓာတ္ပါ႐ွိေနျခင္းကို သခြားမ်ိဳးရင္းဝင္ အပင္မ်ားျဖစ္သည့္ ကင္းပံုသီး
( ကင္းပံုခါးသီး )၊ သပြတ္ခါးသီး၊ ကဆစ္ခါးသီး၊ ဘူးခါးသီးႏွင့္ ၾကက္ဟင္းခါးသီးမ်ားတြင္
ေတြ႔႐ွိရတတ္ပါတယ္။
အပင္စားသတၱဝါေတြရဲ႕ စားသံုးျခင္းမခံရေအာင္ ထုတ္လႊတ္ေသာ Cucurbitacins ေခၚသည့္
ခုခံကာကြယ္ေရး ဓာတုပစၥည္းသည္ Cytotoxin ဓာတ္ပစၥည္းတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္
အပင္စားသတၱဝါေတြ စားမိသည့္အခါ အစာအဆိပ္သင့္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ပမာဏမ်ားမ်ား စားသံုးမိပါက နာမက်မ္းျခင္း ျဖစ္တက္ပါတယ္။
သို႔ေသာ္ သခြားမ်ိဳးရင္း( Cucurbitaceae ) မ်ိဳးရင္းဝင္ အပင္မ်ားတြင္ က်ေရာက္သည့္
ဗူးဖယံုက်ိဳင္း(Cucumber beetle) ေတြကေတာ့
Cytotoxin အဆိပ္သင့္ျခင္းကို ခံႏိုင္ရည္႐ွိၾကပါတယ္။
သခြားသီးမခါးေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ?
– မ်ိဳးေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးပါ။
– ရာသီမွန္ေအာင္စိုက္ပါ။
– ပင္ၾကားတန္းၾကား မွန္ေအာင္စိုက္ပါ။
– အာဟာရပိုင္း ဂ႐ုစိုက္ပါ။
ဥပမာ – ပိုတက္စီယမ္(K) အပါအဝင္
အနည္းလို အာဟာရေတြကို ေကြၽးေပးရပါမယ္။
– ေျမျပင္စဥ္ သဘာဝေျမဩဇာမ်ားမ်ားအသံုးျပဳပါ။
– မနက္ေစာေစာ ေရေလာင္းပါ။
(ေရငတ္ရင္ခါးတက္သည္)
– ပိုးမႊားမက်ေအာင္ သဘာဝပိုးသတ္ေဆးမ်ားနဲ႔
အျမဲကာကြယ္ထားပါ။
(ပိုးကိုက္မ်ားလာတာနဲ႔ ခါးဖို႔ ရာခိုင္ႏႈန္းမ်ားသည္)
– စိုက္ေဘာင္ကို ျမက္ေျခာက္မ်ား၊ ေကာက္႐ိုးမ်ားနဲ႔အုပ္ထားပါ။
– ယာယီအပင္ညႇိဳးျခင္း မၾကာခဏျဖစ္ေပၚပါကသခြားသီးခါးတက္ပါတယ္။
Source – Nyan Myint
Unicode
သခြားသီး ဘာေၾကာင့္ခါးတာလဲ။
========================
သခြားသီးစားတဲ့အခါ အခါးဓာတ္ပါေနတဲ့ အသီးေတြကို မၾကာခဏ စားသံုးမိၾကပါလိမ့္မယ္။
အခက္မသင့္ရင္ သခြားသီးတခ်ိဳ႕ ခါးတက္တာကို လူတိုင္းနီးပါး သိ႐ွိထားပါတယ္။
ဘာ့ေၾကာင့္ ခါးေနတာလဲဆိုတဲ့ အေျဖကိုေတာ့ လူတိုင္း မသိၾကပါဘူး။
တခ်ိဳ႕သူေတြက ေျပာၾကတယ္ ေႁမြေက်ာ္လို႔ ခါးတာပါတဲ့ … ။ ယုတၱိ႐ွိတဲ့ အေျဖမဟုတ္မွန္း သိေသာ္လည္း အရင္ကေတာ့ ဟုတ္သလိုလို ထင္မွတ္ခဲ့ဘူးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ေျပာျပန္တယ္ ဘာ့ေၾကာင့္ ခါးေနတယ္ဆိုတာ မသိေပမဲ့ အရင္းပိုင္းႀကီးေနတဲ့ သခြားသီးေတြက ခါးတက္တယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။
ဒါဆိုရင္ အရင္းပိုင္းႀကီးေနတဲ့ သခြားသီးေတြ အားလံုးက အခါးဓာတ္ပါေနတာမ်ိဳးလား
ဆိုေတာ့လဲ မဟုတ္ျပန္ဘူး။ ေယဘုယ်သေဘာမ်ိဳး ေျပာတာပါတဲ့ … ။
သခြားသီး ဘာ့ေၾကာင့္ခါးတာလဲ ? အေျဖကို ႐ွာေဖြေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ အပင္စားသတၱဝါေတြရဲ႕ရန္ကို ခုခံကာကြယ္ဖို႔ ခါးရျခင္းျဖစ္တယ္ဆိုတာ သိ႐ွိခဲ့ရပါတယ္။
သခြားသီးခါးရျခင္းရဲ႕ အဓိကအေျဖသည္ ခုခံကာကြယ္ေရးစနစ္ေၾကာင့္ဆိုတာ သိၿပီးျဖစ္လို႔
မ်ိဳး႐ိုးဗီဇလိုက္တယ္ဆိုတာ ေျပာဖို႔လိုေတာ့မည္ မထင္ပါ။ တခ်ိဳ႕ေသာ မ်ိဳးဗီဇျပဳျပင္ထားတဲ့
သခြားမ်ိဳးေတြမွာေတာ့ အခါးဓာတ္ပါဝင္မႈ အေတာ္နည္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဓာတုေဗဒဆိုင္ရာ ခုခံကာကြယ္ေရးစနစ္ျဖစ္လို႔ အပင္စားသတၱဝါမ်ား မၾကာခဏ
စားေသာက္ခံရသည့္ အခါမွာျဖစ္ေစ၊ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာျခင္းကဲ့သို႔ ဝန္းက်င္ဖိစီးမႈ
ခံရတဲ့အေျခအေနမွာျဖစ္ေစ အခါးဓာတ္ကို ျဖစ္ေစတဲ့ Ccurbitacins လို႔ ေခၚတဲ့
တာဗင္ႏြိဳက္ ဓာတ္ေပါင္း( Terpenoid compound ) ေတြက ႏိုးႂကြလာၾကပါတယ္။
Momordicoside လို႔ ေခၚတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းကို အပင္ရဲ႕ အရြက္၊ ပင္စည္၊ အျမစ္မ်ားတြင္
အမ်ားဆံုးေတြ႔ရၿပီး အသီးထဲတြင္ တည္ေနေသာ အခါးဓာတ္သည္ အသီးရင့္ခ်ိန္တြင္
အျမင့္ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
ယင္းကဲ့သို႔ အခါးဓာတ္ပါ႐ွိေနျခင္းကို သခြားမ်ိဳးရင္းဝင္ အပင္မ်ားျဖစ္သည့္ ကင္းပံုသီး
( ကင္းပံုခါးသီး )၊ သပြတ္ခါးသီး၊ ကဆစ္ခါးသီး၊ ဘူးခါးသီးႏွင့္ ၾကက္ဟင္းခါးသီးမ်ားတြင္
ေတြ႔႐ွိရတတ္ပါတယ္။
အပင္စားသတၱဝါေတြရဲ႕ စားသံုးျခင္းမခံရေအာင္ ထုတ္လႊတ္ေသာ Cucurbitacins ေခၚသည့္
ခုခံကာကြယ္ေရး ဓာတုပစၥည္းသည္ Cytotoxin ဓာတ္ပစၥည္းတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္
အပင္စားသတၱဝါေတြ စားမိသည့္အခါ အစာအဆိပ္သင့္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ပမာဏမ်ားမ်ား စားသံုးမိပါက နာမက်မ္းျခင္း ျဖစ္တက္ပါတယ္။
သို႔ေသာ္ သခြားမ်ိဳးရင္း( Cucurbitaceae ) မ်ိဳးရင္းဝင္ အပင္မ်ားတြင္ က်ေရာက္သည့္
ဗူးဖယံုက်ိဳင္း(Cucumber beetle) ေတြကေတာ့
Cytotoxin အဆိပ္သင့္ျခင္းကို ခံႏိုင္ရည္႐ွိၾကပါတယ္။
သခြားသီးမခါးေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ?
– မ်ိဳးေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးပါ။
– ရာသီမွန္ေအာင္စိုက္ပါ။
– ပင္ၾကားတန္းၾကား မွန္ေအာင္စိုက္ပါ။
– အာဟာရပိုင္း ဂ႐ုစိုက္ပါ။
ဥပမာ – ပိုတက္စီယမ္(K) အပါအဝင္
အနည္းလို အာဟာရေတြကို ေကြၽးေပးရပါမယ္။
– ေျမျပင္စဥ္ သဘာဝေျမဩဇာမ်ားမ်ားအသံုးျပဳပါ။
– မနက္ေစာေစာ ေရေလာင္းပါ။
(ေရငတ္ရင္ခါးတက္သည္)
– ပိုးမႊားမက်ေအာင္ သဘာဝပိုးသတ္ေဆးမ်ားနဲ႔
အျမဲကာကြယ္ထားပါ။
(ပိုးကိုက္မ်ားလာတာနဲ႔ ခါးဖို႔ ရာခိုင္ႏႈန္းမ်ားသည္)
– စိုက္ေဘာင္ကို ျမက္ေျခာက္မ်ား၊ ေကာက္႐ိုးမ်ားနဲ႔အုပ္ထားပါ။
– ယာယီအပင္ညႇိဳးျခင္း မၾကာခဏျဖစ္ေပၚပါကသခြားသီးခါးတက္ပါတယ္။
Source – Nyan Myint
The post သခြားသီး ဘာေၾကာင့္ခါးတာလဲ။ appeared first on Myanmar Farmers' Portal.