ေျပာင္းဖူး
အဂၤလိပ္အမည္ – Maize or Corn
ရုကၡေဗဒအမည္ – Zea mays
မ်ိဳးရင္း – Gramineae
မူရင္းေဒသ – မကၠဆီကို
ေျပာင္းဖူး အမ်ိဳးအစား ခြဲျခားျခင္း
အဓိကအားျဖင့္ ‘ဖူးစားေျပာင္း’ ႏွင့္ ‘အေစ့ထုတ္ေျပာင္း’ ဟူ၍ ရွိသည္။ ဖူးစားေျပာင္းတြင္ ေျပာင္းေစးေခၚ ဖေယာင္းေျပာင္း၊ သၾကား ေျပာင္းေခၚ ႏိုင္လြန္ေျပာင္း၊ ေကာ္ေပ်ာ့ေျပာင္းေခၚ ေကာ္ပြေျပာင္းတို႔ ပါ၀င္ၿပီး အေစ့ထုတ္ေျပာင္းတြင္ ေကာ္မာေျပာင္း၊ ထိပ္ခြက္ႏွင့္ တစ္၀က္တပ်က္ ထိပ္ခြက္ေျပာင္း၊ ေပါက္ေပါက္ေျပာင္းတို႔ ပါ၀င္ၾကသည္။ ေျပာင္းေစးေခၚ ဖေယာင္းေျပာင္း၏ အေစ့အတြင္းစာ အထဲ တြင္ အမိုင္လို ပက္တင္ဓာတ္တို႔ႏွင့္သာ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။ ရွမ္းေျပာင္း၊ ပအို၀္ေျပာင္း၊ ၀က္သားဆီ၊ စားအိုးႀကီး၊ ငျပာရင္၊ ျပလို႔၊ ခ်ိန္နီ၊ ဗိုလ္ကေတာ္လည္ညိတ္တို႔သည္ ေဒသအေခၚျဖစ္ၿပီး ၄င္းအမ်ိဳးအစားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
‘သၾကားေျပာင္း’ ေခၚ ႏိုင္လြန္ေျပာင္း၏ အေစ့ထဲတြင္ ကစီဓာတ္ထက္ သၾကားဓာတ္ ပါ၀င္မႈက ပိုမ်ားသျဖင့္ အရသာခ်ိဳသည္။ ႏိုင္လြန္ ေျပာင္းသည္ ၄င္းအမ်ိဳးအစား ျဖစ္သည္။ ‘ေကာ္ေပ်ာ့ေျပာင္း’ ေခၚ ‘ေကာ္ပြေျပာင္း’ ၏ အေစ့ထဲတြင္ ကစီအေပ်ာ့စား ပါ၀င္မႈမ်ားသည္။ ေျပာင္း၀ါေလး၊ ပုပၸားနဂါးလည္၊ ငျဖဴရင္၊ သူေတာ္ျဖဴတို႔သည္ေဒသအေခၚျဖစ္ၿပီး ၄င္းအမ်ိဳးအစားျဖစ္ၾကသည္။ ‘ေကာ္မာေျပာင္း’ ၏ အေစ့ထဲတြင္ ကစီအမာစား ပါ၀င္မႈမ်ားသည္။ အေစ့အေရာင္၀ါ၍ တင္းေျပာင္ေနသည္။ ဟသၤာတေျပာင္း၀ါ၊ ေယာေျပာင္း၀ါ၊ တပ္ကုန္း ေျပာင္း၀ါ၊ ေတာင္တြင္းေျပာင္း၀ါ ေအာင္လံေျပာင္း၀ါ၊ ေရႊ၀ါ ၃၊ ေရႊ၀ါ ၄၊ သရက္ေခ်ာင္းေျပာင္း၀ါ၊ ဗိန္႔ေျပာင္းျဖဴတို႔သည္ ၄င္းအမ်ိဳးအစား ျဖစ္ၾကသည္။ ‘ထိပ္ခြက္ႏွင့္ တစ္၀က္တပ်က္ ထိပ္ခြက္ေျပာင္း၏ အေစ့ထဲတြင္ ကစီအမာစားမ်ား ပါ၀င္မႈမ်ားၿပီး ကစီအေပ်ာ့စားသည္ အေစ့၏ ထိပ္ဘက္၌ ရွိသည္။ အေစ့ရင့္မွည့္ေသာ္ ကစီအေပ်ာ့စားတို႔ ေျခာက္သြားသျဖင့္ အေစ့ထိပ္ဘက္သည္ လံုးလံုးေသာ္လည္း ေကာင္း၊ တစ္၀က္တပ်က္ေသာ္လည္းေကာင္း ခြက္သြားသည္။ အေမရိကန္ ၂၊ တီစီ ၅၊ တရုတ္ေျပာင္း၀ါ၊ ယူပီစီေအာ၊ တပ္ကုန္းစပ္မ်ိဳး ၁၊ ေရႊ၀ါ ၁၊ ေရႊ၀ါ ၂ တို႔သည္ ၄င္းအမ်ိဳးအစား ျဖစ္ၾကသည္။ ‘ေပါက္ေပါက္ေျပာင္း’ ၏ အေစ့အရြယ္အစားသည္ ေသးငယ္ၿပီး အေစ့တစ္ခု လံုးတြင္ ကိုယ္စီအမာစားခ်ည္းသာ ပါ၀င္သည္။ ၄င္း အမ်ိဳးအစားေျပာင္း၏ အမည္ရင္း မွာလည္း ေပါက္ေပါက္ေျပာင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ဖူးစားေျပာင္းစိုက္ပ်ိဳးနည္း
ဖူးစားေျပာင္းကို စစ္ကိုင္း၊ မႏၱေလး၊ မေကြးတိုင္းႏွင့္ ပဲခူးတို႔တြင္ မိုးရာသီႏွင့္ ေဆာင္းရာသီ ႏွစ္ခ်ိန္စလံုးတြင္ စိုက္ပ်ိဳးၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ မိုးရာသီတြင္ စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။ ရန္ကုန္တိုင္းႏွင့္ ဧရာ၀တီတိုင္းတို႔တြင္ ကိုင္းေျမ၊ ကၽြန္းေျမမ်ားႏွင့္ ေရသြင္းႏိုင္ေသာ ျမစ္ေခ်ာင္းအနီး တို႔တြင္ စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ေကာ္ေပ်ာ့ႏွင္ ေျပာင္းေစးတို႔ကို စားေျပာင္းဖူးအျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးသည္။ (၁၉၆၀) ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သၾကားေျပာင္းကို ႏိုင္ငံျခားမွ အနည္းအက်ဥ္း တင္သြင္းစိုက္ပ်ိဳးသည္။ ယခုအခါ သၾကား ေျပာင္းကို က်ယ္ျပန္႔စြာ စိုက္ပ်ိဳးလာၾကသည့္အျပင္ ေျပာင္းဖူးႏု (Baby Corn) အျဖစ္ႏွင့္ပင္ စိုက္ပ်ိဳးေရာင္းခ်ၾက သည္။ မိုးရာသီဖူးစားေျပာင္းကို ယာေျမမ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဆည္ေရေသာက္ လယ္ေျမမ်ားတြင္ စပါးမစိုက္မီ မိုးဦးက်စတြင္လညး္ေကာင္း စိုက္ပ်ိဳးသည္။ အညာေဒသတိုင္းေဒသ ႀကီးမ်ားတြင္ ေဆာင္းရာသီ ဖူးစားေျပာင္းကို ကိုင္းေျမ၊ ကၽြန္ေျမမ်ားတြင္ ေအာက္တိုဘာလ ေရက်သည့္အခါ စတင္စိုက္ပ်ိဳးသည္။
ေျမျပဳျပင္နည္း ႏွင့္ ေျမၾသဇာေကၽြးနည္း
ေျမျပဳျပင္နည္းႏွင့္ ေျမၾသဇာေကၽြးနည္းတို႔မွာ အေစ့ထုတ္ေျပာင္းဖူး စိုက္ပ်ိဳးနည္းအတိုင္း ျဖစ္သည္။ ဖူးစားေျပာင္းမ်ိဳးမ်ားသည္ သက္တမ္း (၇၅) ရက္မွ (၉၀) ရက္ခန္႔သာ ရွိသျဖင့္ အရြက္အေရအတြက္နည္းၿပီး အပင္ရပ္လည္း (၆) ေပခန္႔သာ ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အတန္း၊ အပင္အကြာအေ၀း (၁၈×၁၂) လက္မ ထားၿပီး စိုက္ရသည္။ ဤအကြာအေ၀းျဖင့္ စိုက္လွ်င္ တစ္ဧကတြင္ အပင္ဦးေရ (၁၉၀၄၀) ၀င္ဆန္႔သည္။
ရိတ္သိမ္းျခင္း
အပင္ေပါက္ၿပီးေနာက္ ေျပာင္းဖူးမ်ိဳးမ်ား၏ သက္တန္းကိုလိုက္၍ (၄၅) ရက္ မွ (၅၅) ရက္အၾကာတြင္ ခ်ိဳးယူရိတ္သိမ္းႏိုင္သည္။ ေျပာင္းဖူး ပင္သည္ သက္တမ္းကာလအတြင္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ႀကိဳးပဲ့ပ်က္စီးတတ္သျဖင့္ ရိတ္သိမ္းခ်ိန္တြင္ အပင္ဦးေရ (၈၅%) ခန္႔သာ ရတတ္သည္။ ခ်ိဳးယူမည့္ အဆင့္မွာ ႏို႔ရည္ခဲစ(Dough stage) အခ်ိန္သည္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။
ေျပာင္းဖူးႏု ( သို႔မဟုတ္ ) ဟင္းစားေျပာင္းစိုက္ပ်ိဳးနည္း
ေျပာင္းဖူးအမပြင့္သို႔ ၀တ္မႈန္႔မ်ားမက်မီ သို႔မဟုတ္ အဖိုမႈန္႔မ်ားျဖင့္ မ်ိဳးမကူးစပ္မီ ၿမိတ္ဆာထြက္စအဆင့္တြင္ ရွိေသးေသာ အမပန္းပြင့္ ရွိေသာ အဖူးကုိ ေျပာင္းဖူးႏု ( သို႔မဟုတ္ ) ဟင္းစားေျပာင္း (Baby Corn) ဟု ေခၚေ၀ၚၾကသည္။ ယင္းေျပာင္းဖူးႏုမ်ားကို တရုတ္၊ ထိုင္၀မ္၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔ႏွင့္ ေတာင္အေမရိကတိုက္ရွိ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕တြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာကပင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္အျဖစ္ စားသံုး ၾကသည္။ ယခုအခါ ဖိလစ္ပိုင္၊ မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ကိုးရီးယား၊ ထိုင္းတို႔တြင္ အမ်ားအျပား စားသံုးလာၾက သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လည္း လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္ေလာက္ကပင္ စတင္စားသံုးလာၾကရာ ယခုအခါ စားေသာက္ဆိုင္ႀကီးမ်ား၊ ဟိုတယ္မ်ားတြင္ အစိမ္း အေၾကာ္အျဖစ္ စားသံုးၾကသည္။
ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ားအနက္ ေျပာင္းဖူးႏုစိုက္ပ်ိဳးေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ကြာတီမာလာ၊ ေတာင္အာဖရိက၊ ဇန္ဘီယာႏွင့္ ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံ မ်ား ျဖစ္သည္။ အျခားႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း ေျပာင္းဖူးႏုကို စက္မႈကုန္ၾကမ္း သီးႏွံအျဖစ္ တိုးတက္ထုတ္လုပ္ၾကသျဖင့္ ေတာင္သုူမ်ားတြင္ ၾကားျဖတ္၀င္ေငြ ရရွိၾကသည္။ ေျပာင္းဖူးႏုကို ဟင္းသီးဟင္းရြက္အျဖစ္ စားသံုးသည့္အျပင္ စည္သြပ္ဘူး အစားအစာျပဳလုပ္ကာ ႏိုင္ငံျခား သို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ် ၾကသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံသည္ အမ်ားဆံုး စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ၿပီး ျပည္ပသို႔ စည္သြပ္ဘူးအျဖစ္ တင္ပို႔သည္။
ေျပာင္းဖူးႏုစည္သြပ္ဘူးကို တင္သြင္းေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ အဂၤလန္၊ ျပင္သစ္၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ နယ္သာလန္၊ ဒိန္းမတ္၊ ေဆာ္ဒီအာေရဘီးယား၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ကေနဒါ၊ ဂ်ပန္၊ ေဟာင္ေကာင္၊ စင္ကာပူ၊ နယူးဇီလန္၊ ၾသစေတးလ် ႏွင့္ မေလးရွားႏိုင္ငံတို႔ ျဖစ္သည္။
ေျပာင္းဖူးႏု စိုက္ပ်ိဳးနည္း
ေျမျပဳျပင္နည္းမွာ အေစ့ထုတ္ေျပာင္းႏွင့္ ဖူးစားေျပာင္း စိုက္ပ်ိုးနည္းမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ထယ္ေရးနက္နက္ႏွင့္ ထြန္ေရးမႈန္႔ညက္ေအာင္ ျပဳျပင္ ရသည္။ ေနာက္ဆံုးထြန္မေမႊမီ တစ္ဧကလွ်င္ ယူရီးယား(၁၈၆) ေပါင္၊ တီစူပါေဖာ့စဖိတ္ (၅၆) ေပါင္ႏွင့္ ျမဴရိတ္ေအာ့ဖ္ပိုတက္ရွ္ (၂၈) ေပါင္ တို႔ကို ညီညာျပန္႔ႏွံ႔စြာ က်ဲပက္ၿပီး ထြန္ေမႊကာ ၾကမ္းတံုးျဖင့္ ညွိေပးရသည္။ ၎ေနာက္ လက္မ (၂၀) က်ယ္ေသာ စိုက္ေၾကာင္းမ်ားကို ေလးကြက္ၾကား ဆြဲရသည္။ ထိုအခါ တစ္တန္းႏွင့္တစ္တန္း (၂၀) လက္မ၊ တစ္က်င္းႏွင့္ တစ္က်င္း (၂၀) လက္မ ကြာေ၀းမည္ ျဖစ္သည္။ ၎ေနာက္ စိုက္ေၾကာင္းႏွစ္ေၾကာင္းဆံုရာတြင္ ေျပာင္းဖူးေစ့ (၄-၅) ေစ့ထည့္ၿပီး ေျမဖံုးအုပ္ကာ ၾကမ္းတံုးျဖင့္ ဖံုးေပးရသည္။မ်ိဳးေပါက္ေကာင္းမြန္ပါက (၃-၄) ေစ့ ထည့္လွ်င္ လံုေလာက္သည္။
ေျပာင္းဖူးႏု သို႔မဟုတ္ ဟင္းစားေျပာင္းစိုက္ပ်ိဳးရာတြင္ အသံုးျပဳရမည့္ေျပာင္းဖူးမ်ိဳးမ်ား
ေျပာင္းဖူးမ်ိဳးအုပ္စုမ်ားအနက္ ေကာ္ေပ်ာ့ေျပာင္း၊ ေျပာင္းေစး၊ သၾကားေျပာင္းႏွင့္ ေကာ္မာေျပာင္းဖူးမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ေျပာင္းဖူးႏု ထုတ္ လုပ္ရန္ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ၎မ်ိဳးမ်ားအနက္ သၾကားေျပာင္းသည္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ၿပီး ေကာ္ေပ်ာ့ႏွင့္ ေျပာင္းေစးတို႔မွာ ဒုတိယ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္သည္။ ၎မ်ိဳးမ်ားမရႏိုင္မွ ေကာ္မာေျပာင္းမ်ိဳး၊ ထိပ္ခြက္ေျပာင္းမ်ိဳးတို႔ကို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။
အပင္ေပါက္ၿပီးေနာက္ (၇-၁၅) ရက္ၾကာလွ်င္ တစ္က်င္းတြင္ သန္စြမ္းေကာင္းမြန္ေသာ အပင္(၃) ပင္ခ်န္ၿပီး က်န္အပင္မ်ားကို ႏႈတ္ပစ္ရ ပါမည္။ ထိုအခါ တစ္ဧကတြင္ အပင္(၄၇၀၄၄) ပင္ ၀င္ဆန္႔မည္ ျဖစ္သည္။ ေပါင္းရွင္းျခင္း၊ ေျမဆြျခင္းတို႔ကို အပင္ခြဲသည့္ေန႔တြင္ ပင္ ျပဳလုပ္ရသည္။ အပင္ေပါက္ၿပီးေနာက္ (၄၅) ရက္ၾကာေသာအခါ အဖိုႏွံမ်ားကို ႏႈတ္ပယ္ရသည္။ အသံုးျပဳေသာမ်ိဳး၏ သက္တမ္း ကို လိုက္၍ အဖိုႏွံႏႈတ္ပယ္ ရမည့္ရက္ကို ပံုေသမွတ္မထားသင့္ေပ။ သက္လ်င္မ်ိဳးျဖစ္လွ်င္ အပင္ေပါက္ၿပီး ေနာက္ ရက္(၄၀) အၾကာေလာက္ တြက္ အဖိုႏွံကို ႏႈတ္ေပးရမည္။ အေကာင္းဆံုးမွာ အပင္ထိပ္ဖ်ားအရြက္ၾကားမွ အဖိုႏွံမ်ား ထြက္ျပဴစတြင္ ႏႈတ္ပယ္ပစ္လွ်င္ ပို၍ စိတ္ခ် ရ သည္။ ဤသို႔ အဖိုႏွံကို ေစာ၍ ႏႈတ္ပယ္ျခင္းျဖင့္ အမပြင့္ျဖစ္ေသာ ေျပာင္းဖူးနု ႀကီးထြားမႈကို ပို၍ လွ်င္ျမန္ေစသည္။ အဖိုႏွံ ႏႈတ္ၿပီးေနာက္ (၃) ရက္မွ (၅) ရက္ အၾကာအတြင္း ေျပာင္းဖူးႏု၏ အရွည္(၉) စင္တီမီတာ၊ အခ်င္း (၁.၀ မွ ၁.၅) စင္တီမီတာ၊ ေျပာင္းဖူးထိပ္တြင္ ထြက္ ေသာ ၿမိတ္ဆာ(၃) စင္တီမီတာ ခန္႔ရွိလာေပမည္။ ထိုအဆင့္တြင္ ေျပာင္းဖူးႏုကို ခ်ိဳးယူႏိုင္သည္။ ေျပာင္းဖူးတစ္ပင္မွ အခြံျဖင့္ တစ္ဧက လွ်င္ ေျပာင္းဖူးႏု (၂) တန္ မွ (၂.၅) တန္ႏႈန္း ထြက္သည္။ ၎ကို အခြံလႊာသည့္အခါ ေျပာင္းဖူးႏု(၁၅%) မွ (၁၈%) အထိ ထြက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ (၂) တန္ႏႈန္းျဖစ္လွွ်င္ တစ္ဧကမွ အခြံလႊာၿပီး ေျပာင္းဖူးႏု (၀.၃) တန္မွ (၀.၃၆၄) တန္ ထြက္သည္။ အခြံျဖင့္ (၂.၅၀) တန္ႏႈန္း ထြက္ပါက ေျပာင္းဖူးႏု (၀.၃၈) မွ (၀.၄၅) တန္ ထြက္သည္။ ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲမႈ ေကာင္းပါက လုပ္ခ်ိန္ (၈) နာရီ အတြင္း အခြံအုပ္ေျပာင္းဖူးႏု (၂) တန္ရေအာင္ ခ်ိဳးယူႏိုင္သည္။
ေျပာင္းဖူးႏု တစ္ပိႆတြင္ (၁၉၆) ဖူးမွ (၂၄၅) ဖူးအထိ ပါ၀င္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သကၠရာဇ္ (၂၀၀၀-၂၀၀၁) ခုႏွစ္တြင္ ေဖာက္သည္ေစ်း တစ္ဖူးလွ်င္ (၂) က်ပ္ႏႈန္း အနည္းဆံုးရွိသည္။ လက္လီေစ်း (၃) က်ပ္မွ (၅) က်ပ္အထိ ရွိသည္။ ( အခ်ိန္ကာလအလိုက္ ေစ်းႏႈန္း အေျပာင္း အလဲ ရွိႏိုင္ပါသည္ ) ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ပိႆာလွ်င္ လက္ကားေစ်း (၃၉၂) က်ပ္မွ လက္လီေစ်း (၅၈၀) က်ပ္ အနည္းဆံုး ရွိသည္။ စနစ္တက် စိုက္လွ်င္ အနည္းဆံုး တစ္ဧကမွ ပိႆာ (၁၂၀၀)၊ ေျပာင္းဖူး (၉၄၀၀၀) ခန္႔ ရႏိုင္သည္။ စပါးစိုက္ပ်ိဳးေသာ ေတာင္သူမ်ားအား ပဲႏွင့္ ဆီထြက္ သီးႏွံ မစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ေသာ လယ္ေျမမ်ားတြင္ ေျပာင္းဖူးႏု စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေစသင့္သည္။ ဤသို႔ စိုက္ပ်ိဳးေစျခင္းျဖင့္ လယ္သမားတစ္ဦးသည္ (၄၅-၅၀) ရက္ အတြင္း ၾကားျဖတ္၀င္ေငြ ေျမာက္မ်ားစြာ ရႏိုင္သည္။ စပါးအေျခခံေသာ သီးႏွံစိုက္ပ်ိဳးေရးစနစ္တြင္ စပါး-ေျပာင္းဖူးႏု သီးႏွံပံုစံတစ္ခုကို ထည့္သြင္းသင့္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ စည္သြပ္ဘူးထုတ္လုပ္ေသာ စက္ရံုမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ညွိႏႈိုင္း စိုက္ပ်ိဳးလွ်င္ ေျပာင္း ဖူးႏု ေစ်းကြက္ကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေပမည္။
စိုက္ပ်ိဳးသုတ ပစၥယ
The post ေျပာင္းဖူးစိုက္ပ်ိဳးနည္းမ်ားႏွင့္ အသံုး၀င္ပံုအေၾကာင္း (အပိုင္း-၁) appeared first on Myanmar Farmers' Portal.