(၁) ေျမပဲရြက္ေျပာက္ေရာဂါ (ရြက္ညိဳေျပာက္ႏွင့္ ရြက္နက္ေျပာက္) (Early and Late Leaf Spots)
က်ေရာက္သည့္အခ်ိန္
ေျမပဲစိုက္ၿပီးေနာက္ (၃) ပတ္ႏွင့္ (၅) ပတ္အတြင္းမွာ က်ေရာက္ႏိုင္သည္။ ရြက္ညိဳေျပာက္က အရင္က်ေရာက္ၿပီး ရြက္နက္ေျပာက္က ေနာက္မွက်ေရာက္သည္။
ေရာဂါလကၡဏာ
ရြက္ေျပာက္ေရာဂါႏွစ္ခုလံုးသည္ ေျမေဆာင္ေရာဂါျဖစ္သည္။ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈမ်ားေလ ေဆာင္စပိုးမ်ား၊ မ်က္ႏွာျပင္တြင္ စပိုးမ်ားကပ္ေရာက္ေနသည့္ ေျမပဲေတာင့္ ေျမပဲေစ့၊ အပင္အၾကြင္းအက်န္မ်ား ျဖင့္ ပ်ံ႕ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ၎သည္ မ်ိဳးေစ့ေဆာင္ ေရာဂါအျဖစ္မေတြ႔ရွီရပါ။ ရြက္ေျပာက္ေရာဂါက်ေရာက္ ျခင္းေၾကာင့္ အစာခ်က္လုပ္ႏိုင္ေသာဧရိယာ ေလွ်ာ့နည္းသြားျခင္းျဖင့္ အပင္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါသည္။ ရြက္ေျပာက္ႏွစ္ခု၏ ကြာျခားခ်က္မွာ ရြက္ညိဳေျပာက္သည္ အရြက္ေအာက္ မ်က္ႏွာျပင္အညိဳေဖ်ာ့ေရာင္ရွီၿပီး ရြက္နက္ေျပာက္သည္ အနက္ေရာင္ရွိသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ ရြက္ညိဳေျပာက္၏ ရြက္ေျပာက္မ်ားသည္ မညီမညာေသာ ပံုလံုး၀ိုင္းျခင္း မရွိေသာ္လည္း ရြက္နက္ေျပာက္သည္ အရြယ္ေသးၿပီး လံုး၀ိုင္းလုနီးပါး ရြက္ေျပာက္မ်ား အျဖစ္ေတြ႔ရွိရပါသည္။
ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း
အပူခ်ိန္ (၂၅-၃၀) ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ႏွင့္ စိုထိုင္းစျမင့္မားျခင္းတို႔သည္ ေရာဂါကူးစက္ျပန္႔ပြားျခင္းအတြက္ အေျခအေနေကာင္းမ်ား ျဖစ္ပါ သည္. ေျမႀကီးတြင္ မိႈစပိုးမ်ား ပင္ၾကြင္းပင္က်န္မ်ားႏွင့္ ရွိေနရာ မိုးေရစက္သည္ ေအာက္ရြက္လြင့္စဥ္ရာတြင္ စပိုးမ်ားပါလာၿပီး ေအာက္ရြက္မ်ားသို႔ ေရာဂါစတင္ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ထိုေအာက္ရြက္ မ်ားမွတစ္ဆင့္ ရာသီဥတုအေျခအေနေပးပါက အထက္ရြက္မ်ားသို႔ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ကူးစက္၍ ေရာဂါတိုးတက္ ျဖစ္ပါသည္။ ရြက္ေျပာက္ေပၚရွိ စပိုးမ်ားသည္ေလျဖင့္လည္း တစ္ကြက္မွတစ္ကြက္သို႔ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႕ၾကပါသည္။ ေရာဂါျဖစ္ေစမႈသည္ ပင္ၾကြင္းက်န္မ်ားတြင္လည္းေကာင္း အေလ့က်ေပါက္ေသာ ေျမပဲပင္တြင္လည္းေကာင္း ခိုေအာင္းေနႏိုင္ၿပီး ၾကံဳႀကိဳက္ေသာအခ်ိန္တြင္ည အဓိကေလျဖင့္ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ပါသည္။
ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
- ခံႏိုင္ရည္ရွိေသာမ်ိဳးကို စိုက္ပါ။
- ရာသီမဟုတ္ဘဲ အေလ့က်ေပါက္ေျမပဲပင္မ်ားကို ရွင္းလင္းသုတ္သင္ပါ။
- ေရာဂါရပင္ၾကြင္းက်န္မ်ားကို ေျမျမွပ္၍ ျမန္ျမန္ေဆြးေအာင္ေဆာင္ရြက္ပါ။(သို႔မဟုတ္) မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးပစ္ပါ။
- ဒက္ကိုေနး၊ ဘီႏိုမီး၊ ေတာ့ပဆင္အမ္ေဆးမ်ားႏွင့္ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းႏိုင္ပါသည္။
(၂) ေျမပဲပင္ရင္းပုပ္ေရာဂါ (Collar Rot)
က်ေရာက္သည့္အခ်ိန္
စစိုက္ခ်ိန္မွ အပင္ႀကီးအရြယ္ထိ။
ေရာဂါလကၡဏာ
ေျမပဲေစ့မ်ားတြင္ ေရာဂါက်ပါက အေစ့ေပၚတြင္ မႈိကြက္မ်ား ျဖစ္လာၿပီး ပုပ္ရိသြားသည္။ အပင္ငယ္စဥ္တြင္ က်ေရာက္ပါက အပင္၏ ေျမႏွင့္ကပ္ေနသည့္ အပိုင္းတြင္ ညိဳ၀ါေရာင္ကို စေတြ႔ရသည္။ ၎ေနာက္ ပင္စည္နာေနေသာ အပိုင္းတြင္ အညိဳရင့္ (သို႔) အမည္းေရာင္ စပိုးမ်ားျဖင့္ ဖံုးအုပ္လာသည္။ အပင္ႀကီးလာပါက ေျမပဲကို ကိုင္းအရင္းပုပ္ေဆြးၿပီး အမည္းေရာင္စပိုးမ်ားႏွင့္ ဖံုးအုပ္ေနၿပီး အရြက္မ်ား ေျခာက္၍ ေၾကြက်သြားသည္။
ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
- မ်ိဳးေစ့မ်ားကို ေျမနက္နက္တြင္ စိုက္ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါရလြယ္ေစသည့္အတြက္ အတိမ္အနက္မွန္ေအာင္ မ်ိဳးေစ့ခ် စိုက္ပါ။
- ေပါင္းသင္ျခင္း၊ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးျခင္း ျပဳလုပ္ရာတြင္ အပင္မ်ားကို ထိခိုက္ဒဏ္ရ မရရွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ပါ။
- မ်ိဳးေစ့မ်ားကို မစိုက္ပ်ိဳးမီ Homai 80% WP မႈိသတ္ေဆးမႈန္႔ ၂၀၀ ဂရမ္ႏႈန္းႏွင့္ မ်ိဳးေစ့ ၁၀၀ ဂရမ္လွ်င္ လူးနယ္စိုက္ပ်ိဳးပါ။
(၃) အျမစ္ပုပ္ေရာဂါ (Root Rot)
က်ေရာက္သည့္အခ်ိန္
ေျမပဲစစိုက္ခ်ိန္မွ ရိတ္သိမ္းခ်ိန္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ေျမပဲပင္၏ အစိတ္အပိုင္း အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေရာဂါလကၡဏာကို ေတြ႔ရသည္။ ေရာဂါက်ေရာက္ေသာ အပိုင္းသည္ အညိဳေရာင္ရွီၿပီး ၎အေပၚတြင္ အျဖဴေရာင္မႈိမွ်င္စုမ်ားကို ေတြ႔ရသည္။ အပင္ႀကီးမ်ားတြင္ ေရာဂါက်ပါက ေျမေအာက္ပိုင္းရွိ ေျမပဲပင္စည္ေပၚတြင္ အညိဳရင့္ေရာင္ အနာကြက္မ်ားျဖစ္ၿပီး အပင္ညွိဳးလာသည္။ ေရာဂါက်ေသာအပင္ကို ႏႈတ္ၾကည့္ပါက အသီးစြယ္၊ အျမစ္တို႔တြင္ မႈိမွ်င္မ်ားျဖင့္ ဖံုးအုပ္ေနသည္ကို ေတြ႔ႏိုင္သည္။
ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
- ေရာဂါရသည့္ ပင္ၾကြင္းပင္က်န္မ်ားကို မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးပါ။
- အပင္ငယ္စဥ္တြင္ ေရာဂါပ်ံ႕နွံ႕မႈနည္းပါးေစရန္အတြက္ ေရသြင္းေရထုတ္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ျပဳလုပ္ ေပးရမည္။
- အေလ့က်ေပါက္ေသာ ေျမပဲပင္ႏွင့္ ေပါင္းပင္မ်ားတြင္ ေရာဂါျဖစ္ေစေသာမႈိ ခိုေအာင္းေနႏိုင္သျဖင့္ ၎အပင္မ်ားကို ဖယ္ရွားပစ္ရ မည္။
- ေရာဂါဒဏ္ခံႏိုင္ရည္ရွိေစရန္အတြက္ လေၾကးေျမၾသဇာကို ထည့္သြင္းအသံုးျပဳပါ။
(၄) ေျမပဲသံေခ်းေရာဂါ
က်ေရာက္သည့္အခ်ိန္
ေျမပဲသီးႏွံတြင္ ရာသီမေရြး က်ေရာက္ႏိုင္ပါသည္။
ေရာဂါလကၡဏာ
ေျမပျအရြက္၏ ေအာက္မ်က္ႏွာျပင္တြင္ လိေမၼာ္ေရာင္စပိုးဖုကေလးမ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္းျဖင့္ ေရာဂါက်ေရာက္မႈ ကိုလြယ္ကူစြာ ျမင္ႏိုင္ပါ သည္။ ၎ မွ နီညိဳေရာင္စပိုးမ်ား ေပါက္ကြဲထြက္လာသည္။ ေရာဂါခံႏိုင္ရည္မရွိေသာ ေျမပဲမ်ိဳးမ်ားတြင္ လိေမၼာ္ေရာင္အဖုကေလးမ်ားတြင္ ၀ိုင္းရံျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိပါသည္။ ၎စပိုးစုအဖုမ်ားသည္ (၀.၃) မွ (၁) မီလီမီတာအခ်င္းထိ ရွိႏိုင္ပါသည္။ စိုထိုင္းစ တာရွည္ပါက ၎အဖု ကေလးမ်ား အရြက္၏အေပၚ မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ေပၚခာသည္။ ထို႔ေနာက္ ၎အေပၚမ်က္ႏွာျပင္ႏွင့္ ကပ္လ်က္အထက္ရြက္၏ ေအာက္ မ်က္ႏွာ ျပင္ကို ေရာဂါထပ္ဆင့္ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစပါသည္။ ဤေရာဂါသည္ ပန္းပြင့္ႏွင့္ စြယ္မ်ားမွအပ ေျမေပၚအပင္ပိုင္းအားလံုးတြင္ က်ေရာက္ႏိုင္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ေျမပဲရြက္ေျပာက္ေရာဂါျဖစ္ပါက အရြက္မ်ား လ်င္ျမန္စြာ ေၾကြက်ေသာ္လည္း ေျမပဲသံေခ်းေရာဂါ က်ေရာက္ပါက အရြက္မ်ား ေျခာက္၍ အပင္တြင္ တြယ္ကပ္တည္ရွိေနပါသည္။
ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ျခင္း
ေရာဂါျဖစ္ေစမႈိ၏ စပိုးမႈံမ်ားသည္ ေရာဂါရပင္ၾကြင္းပင္က်န္မ်ားတြင္ (၄) ပတ္ခန္႔ အသက္ရွင္ ေနႏိုင္ၾကသည္။ ေျမပဲစိုက္ရာသီ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု အနည္းဆံုး တစ္လခန္႔ ျခားနားပါက ေနာက္သီးႏွံအတြက္ ေရာဂါမကူးႏိုင္ပါ။ ေျမပဲသီးႏွံ ရာသီမေရြး ဆက္တိုက္ရွိေနပါက ဤေရာဂါအတြက္ အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းပါသည္။ ထို႔ျပင္ စပိုးမ်ားသည္ ေလျဖင့္ ခရီးေတာ္ေတာ္ေ၀းေ၀းထိေအာင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ႏိုင္ပါ သည္။ဤေရာဂါအတြက္ သင့္ေတာ္ေသာ အပူခ်ိန္မွာ (၂၀) ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ရွိျခင္း၊ အရြက္မ်က္ႏွာျပင္ ေရလႊာရွိျခင္းႏွင့္ စိုထိုင္းစမ်ားျခင္း တို႔သည္ ေရာဂါျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈ အတြက္ အေျခအေနေကာင္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
- ေျမပဲသီးႏွံအား ရာသီအလိုက္ စိုက္ရာတြင္ တစ္ရာသီႏွင့္တစ္ရာသီ တ္လျခားသင့္သည္။
- သီးႏွံအလွည့္က်စိုက္ပါ။
- ေျမပဲရြက္ေျပာက္ေရာဂါတြင္ သံုးေသာ ဓာတုေဆးမ်ားျဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္သည္။
Source by – လယ္/ဆည္
The post ေျမပဲသီးႏွံတြင္ လအလိုက္က်ေရာက္ေသာ ေရာဂါႏွင့္ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္းမ်ား appeared first on Myanmar Farmers' Portal.