ျမန္မာအမည္ – ဇာတိပၹိဳလ္ပင္
အဂၤလိပ္အမည္ – NUTMEG
ရုကၡေဗဒအမည္ – MYRISTICA FRAGRANS HOUTT
မ်ိဳးရင္း – MYRISTICACEAE
မူရင္းေဒသ
ဇာတိပၹိဳလ္ပင္၏ မူရင္းေဒသမွာ အင္ဒိုနီးရွားျပည္ရွိ မိုလတ္ကာကၽြန္းျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ဇာတိပၹိဳလ္ပင္ ကို အင္ဒိုနီးရွား၊ ဆူမၾတား၊ ဂ်ားဗား၊ ပီနန္ တို႔တြင္သာမကဘဲ ေမာရိရွပ္ကၽြန္း၊ ဇံဇီဘာကၽြန္း၊ သီဟိုဠ္ကၽြန္းႏွင့္ အေနာက္အိႏၵိယကၽြန္းစု (ဂရီေနဒါ) ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ပါ က်ယ္ျပန္႔စြာ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္္လုပ္ၾကၿပီ ျဖစ္သည္။
အပင္ပုံသဏၭာန္
ဇာတိပၹိဳလ္ပင္သည္ အၿမဲစိမ္းလန္းေသာ အပင္ႀကီးမ်ိဳးျဖစ္သည္။ အေလ့က်ေပါက္သည့္ ဇာတိပၹိဳလ္ပင္၏ အျမင့္သည္ ေပ ၆ဝ ရွိသည္။ စိုက္ပ်ိဳးယူသည့္ ဇာတိပၹိဳလ္ပင္သည္ ေပ ၃ဝ အထိျမင့္၍၊ သားေရကဲ့သို႔ မာေက်ာ ပ်ဥ္းတြဲလ်က္ ေမြးႀကိဳင္ေသာ အျမဲစိမ္းရြက္လႊဲမ်ား ရွိသည္။ အရြက္မ်ားသည္ ရွည္၍ ခၽြန္သည္။ အေၾကာမ်ားကိုလည္း ထင္ရွားစြာ ျမင္နိုင္၏။ အကိုင္းမ်ားစြာျဖာထြက္သည္။ အေခါက္ ညိဳမည္း မည္းအေရာင္ရွိသည္။
အဖိုပင္ ၊ အမပင္ႏွင့္ အဖိုအမ ႏွစ္မ်ိဳးပါေသာ အပင္ဟူ၍ ရွိ၏။ အရြက္ ရြက္လႊဲထြက္သည္။ ရြက္ထိပ္ခၽြန္ၿပီး ရြက္ရင္းဝိုင္း သို႔မဟုတ္ အနည္း ငယ္သြယ္သည္။ ရြက္ျပား သားေရကဲ့သို႔ မာေက်ာ ပ်ဥ္းတြဲၿပီး ေမႊးႀကိဳင္ေသာအနံ့ရွိ၏ ။ ရြက္နားညီသည္။ အပြင့္ အဝါေဖ်ာ့ေရာင္ အပြင့္ ငယ္မ်ား အခိုင္လိုက္ ပြင့္သည္။ အသီး အညိဳေရာင္ရွိၿပီး အသီးဆံမွာ ဘဲဥပုံျဖစ္လ်က္ ပါးလႊာ၍ ႂကြပ္ဆတ္ေသာ အခြံရွိသည္။ အပင္ အသက္ ၈ ႏွစ္တြင္ အသီးစ၍ သီးသည္။ အသက္ ၂၅ ႏွစ္တြင္ အသီးအမ်ားဆုံးသီးၿပီးေနာက္ အသက္ ၃၅ ႏွစ္မၽွတိုင္ေအာင္ အသီးႏွင့္ အပြင့္မ်ား ဆက္၍သီးပြင့္သည္။ အသီးမ်ား မွည့္လာေသာအခါ ေရႊဝါေရာင္ေပါက္၍ ေတာက္ပသည္။ အဝါေဖ်ာ့ေရာင္ အပြင့္ငယ္မ်ား သည္လည္း အခိုင္လိုက္ ငိုက္လ်က္ ပြင့္ၾကသည္။ အသီးမွည့္ေသာအခါ၊ အသားမ်ားသည့္အပိုင္းသည္ အေတာ္မာလာ၏။ ေနာက္ဆုံး၌ ထိပ္ပိုင္းမွ ကြဲလာၿပီး လၽွင္ ေတာက္ပသည့္ၾကက္ေသြးေရာင္ အေျမႇးမ်ားကိုျမင္ရသည္။ ထိုအေျမႇးမ်ားသည္ ရာဇမတ္ကြက္ကဲ့သို႔ ျဖစ္ေန သည္။ ဇာတိပၹိဳလ္ပင္သည္ တစ္ႏွစ္ တစ္ႏွစ္လၽွင္ အသီးေပါင္း ၁၅ဝဝမွ ၂ဝဝဝ ထိ သီးေလ့ရွိသည္။ အေစ့ကို ဇာပြင့္ ျဖင့္ ဖုံးအုပ္ထားသည္။ အပြင့္ ပြင့္၍ ၆-၈ လခန႔္ အၾကာတြင္ အသီးရင့္မွည့္၍ အက္ကြဲသည္။
စိုက္ပ်ိဳးသည့္ ေဒသ
ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ မြန္ျပည္နယ္၊ ေပါင္၊ က်ံဳက ဥယ်ာဥ္တို႔တြင္ စတင္စိုက္ပ်ိဳးထားသည္။
စိုက္ပ်ိဳးရန္ သင့္ေလ်ာ္ေသာရာသီဥတု
မိုးေရခ်ိန္ (၇၀) လက္မမွ (၁၂၀) လက္မအထက္ ပူအိုက္စြတ္စိုသည့္ ရာသီဥတုကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သည္။ တႏွစ္ပတ္လံုးနီးပါး မိုးရြာသြန္း ေသာ ေဒသျဖစ္ပါက ပိုေကာင္းပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ မိုးမ်ားစြာ ရြာသြန္းေသာ ပင္လယ္ကမ္းေျမာင္ေဒသတို႔တြင္ ေျခာက္ေသြ႕ ေသာ ရာသီ၌ ေရသြင္းေလာင္းေပးျခင္းျဖင့္ ေကာင္းစြာ စိုက္ပ်ိဳးျဖစ္ထြန္းႏိုင္သည္။ ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္မွ အျမင့္ေပ (၂၀၀၀) ထိ စိုက္ပ်ိဳး ျဖစ္ထြန္း ႏိုင္ေသာ္လည္း ပင္လယ္ေလေကာင္းစြာရရွိသည့္ ပင္လယ္ကမ္းေျခအနီးတ၀ိုက္ ေနရာတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေသာ အပင္မ်ားက ပိုမို၍ သီးထြက္ေကာင္းၿပီး အသီးအရြယ္အစားပိုႀကီးသည္။
ေျမအမ်ိဳးအစား
ေရမ၀ပ္သည့္ေျမ၊ ေရစီးေရလာ သဲႏႈန္းေျမပြတြင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ထြန္းႏိုုင္သည္။ ေျမသားထု နက္ေလ ေကာင္းေလ ျဖစ္သည္။ ေရမ၀ပ္ လွ်င္ မည္သည့္ ေျမမ်ိဳးမဆို ေျမကို ျပဳျပင္၍ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္သည္။
ေျမျပဳျပင္နည္း
က်င္းစနစ္အရ ေျမျပဳျပင္ေပးရ၏။ က်င္းကို (၃) ေပ အနက္ (၆) ေပ အက်ယ္တူးၿပီး အနည္းဆံုး တက်င္း နွင့္ တက်င္း (၂၆) ေပ အကြာ ထားရ၏။ ေျမညံ့လွ်င္ က်င္းကိုပို၍ က်ယ္က်ယ္ႏွင့္ နက္နက္တူးရန္ လိုသည္။ က်င္းထဲသို႔ ႏြားေခ်း၊ ေျမေဆြး၊ ေျမက်က္၊ လင္းႏို႔ေခ်းမ်ား ထည့္ေပးရ၏။ ေခြးေသေကာင္ကဲ့သို႔ တိရစာၦန္ အေသေကာင္ပုပ္မ်ာဒ ထည့္ေပးႏိုင္က ပိုေကာင္း၏။
ပ်ိဳးေထာင္ျခင္း
အေစ့မ်ားကို အဖုံးပါေသာ ပ်ိဳးေသတၱာ သို႔မဟုတ္ အရိပ္ရသည့္ ျပဳျပင္ထားေသာ ပ်ိဳးခင္းမ်ားတြင္ အသီး စုေဆာင္းၿပီးလၽွင္ ၿပီးခ်င္း ပ်ိဳးရပါ မည္။ အသီးမ်ားကို တာရွည္စြာ သိုေလွာင္ ထားျခင္း မျပဳရပါ။ သဲတစ္ဆ ေျမေဆြး ၂ ဆ ေရာထားသည့္ေျမတြင္ မ်ိဳးေစ့ကို ၁၂ လက္မစီ ျခားၿပီး တစ္ျခမ္းေစာင္း၍ ခ်ရမည္။ အေပၚမွ သဲႏုႏု ၁ လက္မခန႔္ ဖုံးထား၍ ေရအျမဲစိုေနေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ေလာင္းေပးရမည္။ ၆ လခန႔္ အၾကာတြင္ ဝါးဆစ္ သို႔မဟုတ္ ပလတ္စတစ္အိတ္မ်ားတြင္ တစ္ပင္စီ ေျပာင္း၍ စိုက္ေပးရမည္။ ေနာက္ထပ္ ၆ လခန႔္ အၾကာ အျမင့္ ၁ ေပ ရွိ တစ္ႏွစ္သားအရြယ္ ပ်ိဳးပင္ကေလးမ်ားအား ေျမခ်စိုက္နိုင္သည္။ မ်ိဳးေစ့မ်ားကို ပ်ိဳးေထာင္၍ ရယူျခင္းမွာ အဖိုပင္မ်ား ျဖစ္တတ္၍ အမပင္ အျဖစ္ ေသခ်ာေစရန္ အကိုင္းခ်င္း ယွဥ္ပူးဆက္နည္းကို သုံးနိုင္သည္။(အေစ့မ်ားသည္ မာေက်ာေသာ အခြံျဖင့္ ဖုံးအုပ္လ်က္ ရွိေသာေၾကာင့္ အပင္ေပါက္ေရးတြင္ ေႏွာင့္ေႏွး၍ ပ်က္စီးတတ္သည္။ ဇာတိပၹိဳလ္သီးကို အပင္ေပါက္ျမန္ေစရန္အတြက္ ၂ ရက္ခန႔္ ေနလွန္းၿပီးအခြံကို အနည္းငယ္ပါး သြားေအာင္ ေသြး၍လည္းေကာင္း ၊အခြံကို အတြင္းဆံမနာေစဘဲ ခြဲ၍လည္းေကာင္း စိုက္ပ်ိဳးျခင္းျဖင့္ လ်င္ျမန္စြာ အပင္ ေပါက္ၿပီး အပင္ေပါက္ရာခိုင္ႏွုန္းလည္း ေကာင္း၏။)
စိုက္ပ်ိဳးျခင္း
၈ လမွ တစ္ႏွစ္သား အရြယ္ရွိ ပ်ိဳးပင္မ်ားကို စိုက္ခင္းတြင္ တစ္က်င္းႏွင့္တစ္က်င္း ေျမအေနအထားလိုက္၍ ၂၄ ေပ မွ ၃၀ ေပ ၊ အကြာ ၂ ေပ၊ အနက္ ၂ ေပ အက်ယ္တူးၿပီး ေျမေဆြး ၃၀ ရာခိုင္ႏွုန္း ေရာစပ္ထည့္သြင္းၿပီး တစ္က်င္းလၽွင္ တစ္ပင္ႏွုန္း စိုက္ရမည္။
ျပဳစု ထိန္းသိမ္းနည္း
ဇာတိပၹိဳလ္ပင္ ငယ္ေလးမ်ား ပ်ိဳးေထာင္ခ်ိန္ႏွင့္ စတင္စိုက္ပ်ိဳးခ်ိန္တြင္ အရိပ္ရရွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးရ၏။ ငယ္စဥ္ ဇာတိပၹိဳလ္ပင္မ်ားသည္ အပူရွိန္ကို မလိုအပ္ေသာ္လည္း ႀကီးလာေသာ အခါ အေလးေရာင္ႏွင့္ အပူရွိန္ကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သျဖင့္ အရိပ္မရွိေအာင္ အၿမဲ အစို ဓာတ္ရွိေစရန္ အေရးႀကီးေသာေၾကာင့္ ဂရုစိုက္၍ လိုအပ္သလို ေရသြင္းေလာင္းျခင္း၊ ေပါင္းသင္ ေျမဆြျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ေပးရန္လိုသည္။
ေျမၾသဇာေကၽြးျခင္း
အပင္ငယ္စဥ္ NPK ၂း ၂း ၁ အပင္ႀကီး ၁း၂း၁
သဘာ၀ေျမၾသဇာအေနျဖင့္ ႏြားေခ်း ႏွင့္ ေျမက်က္ (၁း ၆) ေကၽြးရန္ လိုသည္။ အပင္ငယ္စဥ္တြင္ ဓာတ္ေျမၾသဇာေကၽြးရာတြင္ အပင္ငယ္၏ အျမစ္ႏွင့္ ဓာတ္ေျမၾသဇာ တိုက္ရိုက္မထိေတြ႔ေစရန္ ဂရုစိုက္ရမည္။ အပင္ငယ္စဥ္သက္မွတ္ထားေသာ ဓာတ္ေျမၾသဇာ အခ်ိဳးႏႈန္းကို အပင္ ငယ္စိုက္က်င္းတြင္ ေ၇ႊ႕ေျပာင္းစိုက္ၿပီး (၁-၃) ႏွစ္အတြင္း တစ္ပင္လွ်င္ ႏို႔ဆီဘူး တ၀က္ခန္႔ ေကၽြးသင့္သည္။ ေရမေပးသြင္းမီ၊ သို႔မဟုတ္္ အစိုဓာတ္ရွိေသာ (၁) လ သို႔မဟုတ္ (၂)လ တႀကိမ္ ေကၽြးသင့္သည္။
အပင္ငယ္အား စိုက္က်င္းသို႔ ေရႊ႕စိုက္ၿပီး (၃-၆) ႏွစ္အတြင္း တပင္လွ်င္ ႏို႔ွဆီဘူး(၁) လံုးခန္႔ ေကၽြးသင့္သည္။ ဓာတ္ေျမၾသဇာေကၽြးရာတြင္ အပင္အရြယ္အလိုက္ မြန္းတည့္ခ်ိန္ အရိပ္က်သည့္ အရိပ္၀န္းအတိုင္း အပင္အရြယ္အစားလိုက္၍ အနက္ (၆)လက္မ မွ (၁၂) လက္မ ၊ အက်ယ္ (၆) လက္မ မွ (၁၂) လက္မ အပင္ပတ္လည္က်င္းတူး၍ ေျမၾသဇာထည့္ၿပီး သစ္ရြက္ေဆြး၊ ေျမေဆြးမ်ားထည့္၍ ေရေလာင္းေပး သင့္သည္။ ဓာတ္ေျမၾသဇာေကၽြးရန္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ အခ်ိန္မွာ ပန္းၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ပြင့္ခ်ိန္ေကၽြးက ပို၍ သင့္ေလ်ာ္မည္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔မဟုတ္ သင့္ေလ်ာ္မည့္အခ်ိဳးႏႈန္းျဖင့္ ပြင့္တံမထြက္မီတႀကိမ္ ႏွင့္ အပြင့္ၿဖိဳင္ခ်ိန္တြင္ တႀကိမ္ (၂) ႀကိမ္ေကၽြးႏိုင္က ပိုမို ေကာင္းမြန္သည္။
မ်ိဳးပြားနည္း
မ်ားေသာအားျဖင့္ အေစ့မွ ပ်ိဳးေထာင္စိုက္ပ်ိဳးသည္။
တစ္ဧက မ်ိဳးေစ့/ အပင္ႏႈန္း
တပင္ႏွင့္ တပင္ (၂၆’ x ၂၆’) စိုက္က်င္းတူးေဖာ္ စိုက္ပ်ိဳးလွ်င္ တစ္ဧကလွ်င္ ဇာတိပၹိဳလ္ပင္ (၇၀) ခန္႔ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္သည္။
က်ေရာက္တတ္ေသာ ပိုးမႊားႏွင့္ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္းမ်ား
ပိုမႊားမ်ား ဆိုးရြားစြာက်ေရာက္သည္ကို မေတြ႕ရပါ။
က်ေရာက္တတ္ေသာ ေရာဂါႏွင့္ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
အသီးတြင္ သံေခ်းေရာင္လိုက္သည့္ ေရာဂါက်ေရာက္ျခင္းျဖင့္ အေစ့အဆင့္အတန္းႏွင့္ အထြက္ႏႈန္းကို ထိခိုက္ေစသည္။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဤေရာဂါက်ေရာက္ျခင္း မေတြ႔ရေသးပါ။
အသီးဆြတ္ခူးနည္း
ဇာတိပၹိဳလ္ပင္မ်ားသည္ သက္တန္း (၆) ႏွစ္မွ (၇) ႏွစ္တြင္ စတင္အသီးသီးၿပီး၊ ႏွစ္(၂၀) မွ (၃၀) ထိ ဆက္လက္၍ အသီးမ်ား တစ္ႏွစ္ထက္ တႏွစ္ ပိုမိုမ်ားျပားစြားသီးသည္။ အသီးမ်ား ဆြတ္ခူးရာတြင္ ဂရီေနဒါ ႏို္င္ငံ၌ရင့္မွည့္ေနေသာ အသီးမ်ားကို ေျမေပၚသို႔ အလိုအေလ်ာက္ေၾကြ က်သည္အထိ ေစာင့္ဆိုင္းေလ့ရွိၿပီး အေရွ႕တိုင္း၌ အသီးမေၾကြမီ လက္ (သို႔မဟုတ္) ခ်ိတ္တပ္ထားေသာတုတ္ျဖင့္ ဆြတ္ခူးသည္။ တႏွစ္ (၂) ႀကိမ္ ဆြတ္ခူးႏိုင္သည္။
အသံုးျပဳနည္း
အသီးစိမ္း ကို ေသြး၍ ေသာက္ပါက အမ်ိဳးသမီးမ်ား မီးယပ္ေသြးထိမ္ျခင္း ေပ်ာက္၏။
အသီးမွည့္
အသီးမွည့္ အသားကို အသီးယို လုပ္ငန္းတြင္ သံုးသည္။
အေစ့ဆန္ (၁) ဟင္းခတ္ အေမႊးအႀကိဳင္ အျဖစ္သံုးသည္။
ကိတ္မုန္႔၊ ပူတင္းမ်ား လုပ္ရာတြင္လည္း အသံုးျပဳသည္။
(၂) ဇာတိပၹိဳလ္အေစ့ဆန္ကို ေသြး၍ ပ်ားရည္ႏွင့္ လ်က္ေပးပါက ေသြး၀မ္းကိုက္ ေရာဂါ ေပ်ာက္ၿပီး ႏွလံုးအားနည္းျခင္းကို ေကာင္းေစသည္။
(၃) ၀က္ၿခံႏွင့္ အဖုအႀကိတ္မ်ား ေပါက္သည့္ေနရာ၌ လိမ္းေပးက အနာႏုလွ်င္ ပိန္၍ ရင့္လွ်င္ ျပည့္မွည့္ၿပီး အျမန္ေပ်ာက္သည္။
(၄) နားရင္းေရာင္ ေရာဂါျဖစ္ပါက တင္းေသာေနရာကို ေရႏွင့္ ေသြးျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္၏။
(၅) ပ်ိဳ႕အန္ေသာေရာဂါျဖစ္လွ်င္ ေရေအးႏွင့္ေသြး၍ လွ်က္ျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္၏
(၆) ေသြးေဆး၊ မီးယပ္ေဆး၊ အားတိုးေဆး၊ ေလေဆး၊ အစာေၾကေဆး၊ ခါးနာ အေၾကာအဆစ္ကိုက္ ေရာဂါေပ်ာက္ေဆးမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳသည္။
(၇) Nutmeg Butter ကို က်ိဳးေၾကေသာ အေစ့မ်ားမွ ထုတ္ယူ၍ ကိုယ္တိုက္ဆပ္ျပာလုပ္ငန္းတြင္သံုးသည္။
(၈)အနာက်က္ရန္ ႏွင့္ အနာမ၀င္ေစရန္ ၄င္းအသီးကိုေသြး၍ လိမ္းျခင္း ေသာက္ျခင္းျပဳရ၏။
ဇာပြင့္ (၁) ဇာပြင့္ကို ရွဴေဆး၊ ေသြးေဆး၊ ဒလာေဆး၊ မီးယပ္ေဆး၊ အားတိုးေဆး စသည္မ်ားေဖာ္စပ္ရာတြင္ အေရးႀကီးေသာေဆးမယ္ အျဖစ္ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳသည္။
ဇာေစ့ဆီကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရေမႊးလုပ္ငန္း၊ ေဆးလိပ္ေဆးႏွင့္ ေသြးမ်ားစင္ၾကယ္ေစေသာ ေဆးမ်ားေဖာ္စပ္ရာတြင္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳသည္။
Source – ျမန္မာ့စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္း
The post ဇာတိပၹိဳလ္ပင္ စိုက္ပ်ိဳးနည္း appeared first on Myanmar Farmers' Portal.